Hootsen; de eerste in bestuivings imker

[H.S. Kok]

21 oktober 1897 Amerongensche Courant.

"T. Hootsen, vroeger alhier (Veenendaal) thans hoofd openbare school in Hoevelaken, verzond eveneens in voorgaande jaren per mailboot wederom enige korven met bijen naar West-Indië
(Suriname). De proef van het voorgaande jaar heeft niet geheel aan de verwachting beantwoord. Een der korven had op de reis geleden en daarom is de verpakking door den afzender gewijzigd en wij willen nu hopen dat de praktische vaardigheid van hen die de korven het afgelopen jaar op de plantage hebben behandeld, is toegenomen. Het voornaamste doel is de bevruchting van cacaokoffiebonen. Toch kan het mogelijk zijn bij goede behandeling, dat de bijen in het schone Suriname met zijn rijke plantengroei veel honing kunnen halen en rijke winsten opleveren. Daarom hopen wij ook in het belang van onze Nederlandse bijenteelt dat deze proef volkomen mogen slagen en wenschen wij den nijvere diertjes eene spoedig reis over den oceaan."

Het bijzondere aan dit bericht is volgens mij het jaar waarop Hootsen in 1896 bijenvolken inzet voor bestuiving. In de praktische fruitteelt gebeurde dit bij mijn weten voor het eerst tijdens proeven van Sprenger in Zuid Limburg tussen 1908-1912. In 1911-1912 reisden imkers uit de Noordelijke provincies naar de kersenboomgaarden in Limburg (Eijsden) voor de bestuiving van de kers. Uit onderzoekingen van Sprenger was gebleken dat kersen zelfsteriel zijn en dat verschillende gelijktijdig bloeiende kersenrassen door elkaar in een boomgaard aangeplant moeten staan, die met behulp van bijen bestoven worden. De Basterddikke wordt bestoven met stuifmeel van de Blanquette of Gasconjer.

In een ander bericht in de Amerongensche Courant van 1904 werd op de bijenmarkt van Veenendaal gesproken over de inzet van bijenvolken op het fruit.

Dat insecten nodig zijn voor de bestuiving van verschillende planten wordt bekend door het werk van Conrad Sprengel met het verschijnen van zijn boek in 1793. 'Das Entdeckte Geheimnis der Natur im Bau und in der Befruchtung der Blumen. (gedrukt 18 dec 1792)
Het onderzoek dat aan dit boek ten grondslag ligt begint in 1787, met de ontdekking van de betekenis van nectar als voedsel voor insekten.Het jaar daarop ontdekt hij dat de functie van honingmerken bij Vergietmijnietje. In 1789 vindt hij dat sommige planten niet anders dan door insekten bestoven kunnen worden, en sommige planten door heel specifieke insecten.
In 1790 ontdekt hij het verschijnsel van proterandrie en in 1792 protogynie.

Dit gegeven wordt in de wetenschappelijke wereld met ongeloof ontvangen en raakt in de vergetelheid totdat Darwin met zijn boek (?) op de rol van insekten bij de bestuiving weer de aandacht vestigd. In Nederland publiceert De Vries in 1900 over dit onderwerp.

Is de titel van mijn verhaal juist ?