De laatste wilde honingbijen in Nederland

[Jelte Pieter Dijkstra]

Wie weet iets over dit onderwerp? Ik wil het hier eigenlijk niet hebben over het introduceren van honingbijen in natuurgebieden in Nederlanden. Dat is een heel ander onderwerp. Ik wil het hebben over de historie; hoe lang is geleden of mag men aannemen dat we kunnen spreken over wilde bijen volken in Nederland (of zeg maar in West-Europa). Deze vraag is naar mijn bescheiden hersenvernmogen nog nooit gesteld op het forum.

In down under zijn (wilde) honingbijen een plaag. Je kunt dus echt spreken van een wilde bijenpopulatie. Hoe ver moeten we terug gaan in Nederland 100 jaar? 500 jaar?? 1000 jaar?

jp

[Hennie Peters]

JP.

Leuk onderwerp om eens over na te denken.
Ik ga er even van uit dat de apis melifera melifera de afstammeling is van de "echte wilde bij".
Vroeger werden volken afgezwaveld om de honing te kunnen winnen. En wat is logischer dan het meest gemene volk het eerst om zeep helpen. Onbewust pas je op die manier selectie toe en pas je de eigenschappen van een ras aan. Als je bedenkt dat er al vele eeuwen wordt geimkerd mogen we er dan van uit gaan dat we de echte wilde bij hier nergens meer kunnen vinden.
Hoe lang is de methode van afzwavelen trouwens toegepast, of ik bedoel eigenlijk wanneer is men hiermee begonnen?
Ik denk dat de selectie (en aanpassing van het ras) daarmee in een stroomversnelling is gekomen.

[Frans vanTongeren]

Hoi JP,

Als je surft naar Een beroepsimker erbij'
http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.a ... PIC_ID=688
kun je je verdiepen in de geschiedenis.
gr.
Frans

[Piet Jager]

Dag Jelte Pieter,

Zie ook: http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.a ... rms=aurora

!Piet

[Hennie Peters]

In de link van Piet worden de Romeinen genoemd. Zijn zij mogelijk al de veroorzakers van de geelverkleuring van de toen pikzwarte noordeuropese bij? Of lees ik dat tussen de regels door.
Het zou me ook niet verbazen dat de Romeinen het afzwavelen hebben geintroduceerd. Vulkaanhellingen zijn de meest bekende bron van zwavel en de kans dat de Romeinen zowel de Ligustica als het zwavel uit Italie hebben meegebracht is zeer reeel.

[Ati]

JP wat bedoel je met een plaag van wilde honingbijen? Hangen overal zwermen aan de dakgoot? Wat moet ik me hierbij voorstellen?

[Oude Essink]

de kans dat de Romeinen de Ligustica uit Italie hebben meegebracht is zeer reeel.

Laten wij er niet op los gaan fantaseren, maar ons op de feiten baseren. Over de "gele bij" bij ons via de Romeinen lezen wij bij Clutius, die de bij ook nooit gezien heeft, maar zich op romeinse bronnen baseert In het door Piet aangehaalde bericht schreef ik er een stukje over:

Een paar opmerkingen naar aanleiding van het artikeltje van Erik over het vroegtijdig voorkomen van de gele bij in ons land; Erik verwijst naar een stuk in Bijen.
Het lijkt mij zeer onwaarschijlijk, dat de beweringen kloppen. Linnaeus beschrijft in 1758 de Apis Mellifera en hij heeft het over de zwarte bij die hij uiteraard vanuit Zweden kende. Sinds het einde van de laatste ijstijd (sinds 10.000 voor Chr. dus) komt in Europa benoorden de Alpen en Pyreneeën deze zwarte bij voor. Zij is de enige die zich in ons barre klimaat met regen, koude en matige dracht wist te settelen en handhaven. Zuideuropese rassen konden de bergen niet over! Linnaeus wist toen niets van andere rassen in onze streken; pas jaren later komen andere rassen ter sprake: 1806 de Ligustica als de bij uit Italië; 1879 de Carnica de Balkan; in het systeem gaat dan de Zwarte bij Apis Mellifera Mellifera heten. De Ligustica kwam pas naar boven de Alpen ná 1850. Dzierzon vindt rond die tijd voor zijn Klozbeute de losse raampjes uit en kan dan verdere reizen maken met bijen; imkers vragen o.a. om bijen die vroeger in het jaar op sterkte zijn; de landbouw ging naar vroege drachten,waarvoor de Zwarte niet geschikt was. In 1853 voert Dzierzon als eerste een paar volken in naar zijn woongebied (Polen). Van Venetië deden de twee volken er een hele week over en een ervan sneuvelde onderweg. Pas daarna komt de enorme immigratie van Ligustica en vervolgens Carnica op gang.
Het aangehaalde boek van Clutius "Van De Byen" uit 1597 zegt in deze niet veel of liever gezegd: niets; Clutius baseert zijn boek op schrijvers uit de klassieke oudheid; hij noemt er meerdere en dan vooral Romeinse schrijvers; hem staat derhalve de Ligustica voor ogen. ( De grieken vertrouwde hij niet); voorts heten bij hem wespen en hommels ook bijen en hij gooit ze op een hoop; horzels ziet hij op bloembezoek pollen verzamelen en zo voort. Het "traité.. van Della Rocca kan ik niet beoordelen; maar ik vrees iets soortgelijks; met Ootmar zitten wij in de 20e eeuw; dus ver na 1850.


De zwarte bij komt in zuivere vorm helaas niet meer voor; toch zullen -naar wij hopen- veel van haar eigenschappen behouden zijn; Zij blijft, wat zij in 1850 was: Dé bij van het gematigde klimaat.
Ik vond een afbeelding van een aquarel van Mizzaro bij Ruttner.
hennie oes

[Hennie Peters]

De zwarte bij komt in zuivere vorm helaas niet meer voor

Hennie,

Bedoel jij met "de zwarte bij in zuivere vorm" de wilde bij?
Ik denk namelijk dat de oorspronkeleijk wilde noordeuropese bij niet vergelijkbaar zal zijn met de zwarte bij die door imkers wordt gehouden. Door eeuwenlange beinvloeding van imkers van het a.m.m. ras en kruisingen tussen gedomesticeerde bijen en in het wild levende volken zullen ook de eigenschappen van de wilde volken langzaam zijn veranderd.


groet,
Hennie

[Oude Essink]

Ik bedoel de apis mellifera mellifera, zoals deze sinds 10.000 jaar in Nrd.Europa voorkwam, in het laatste millennium door imkers is gedomesticeerd en die in de laatste 2 eeuwen door import van- en kruising met andere rassen haar zuivere vorm is kwijt geraakt.
De "Zwarte bij in zuivere vorm" is derhalve de Zwarte bij zoals zij vóór plm.1850 in ons land voorkwam zowel in het wild alswel gedomesticeerd.
hennie oes

[LWPisa]

In NL zijn holtebewonende bijen afhankelijk geweest van holle bomen. Ik denk dat de laatste "wilde" Apis is verdwenen met de kap van oude linde/eikenbossen met holle bomen...ergens tussen 1000 en 1700 ofzo, door ontginning en de houtbehoefte voor leger en vloot.

L