Ramaer & Sybel (1783)

historische aspecten van- en filosoferen over bijen en bijenteelt.
Gebruikersavatar
Bart de Coo
Moderator
Berichten: 2977
Lid geworden op: wo 14 jan 2004, 20:34
Imker sinds: 2003
Aantal volken: 15
Bijenras(sen): Bastaard
Locatie: Dieren (Gld)
Contacteer:

Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door Bart de Coo » za 02 mar 2013, 22:05

Asseblief, twee teksten die ik al jaren eens zou willen inzien, gewoon keurig netjes gedigitaliseerd op de site van de kb in Den Haag:

Eerst Huibert Ramaer uit Zwolle:

http://www.earlydutchbooksonline.nl/nl/ ... 203:mpeg21

En dan dominee Sybel uit Kleef:

http://www.earlydutchbooksonline.nl/nl/ ... 203:mpeg21

Die dominee was op het moment van publicatie al dood. Dat kan wel kloppen, want volgens de catalogus van de kb publiceerde hij in 1755 een tekst over waarnemingen met zijn barometer en een jaar later een soort preek zo te zien, over een militaire overwinning van koning Frederik de grote van Pruisen op de Oostenrijkers. In 1783 was hij dus, indien in leven, flink op leeftijd geweest, zeker voor die tijd.

Ik ben al jaren geïntrigeerd door deze teksten. Ik leerde de naam van dominee Sybel kennen door Schotman, die hem ergens vermeldt. Vanaf dat moment moest en zou ik de tekst eens lezen. Ik zocht me werkelijk de ziekte. Uiteindelijk vond ik de tekst ook, in de zoeksystemen dan, maar ja, hij lag ergens diep opgeborgen in de catacomben van de kb. Ik vond het net effe wat te veel moeite om ervoor een dagreis naar Den Haag te ondernemen.

De bibliothecaris Van Rhijn van de toenmalige VBBN schreef erover:

Sybel, H. F. Ds. Bijenboek (Prijsvraag). 1783. Het boekje is door mij overgetypt, koopen kon ik het niet. Het bevat de Magazijnteelt, die in onzen tijd weer sterk wordt aanbevolen door Dr. Götze, Directeur van het Bijeninstituut te Landsberg in Duitschland. Mede, dronk de schrijver dagelijks. (Maandschrift voor de Bijenteelt, maart 1931)

Dat de dominee dagelijks mede dronk, klopt. Dat zegt ie althans zelf. Met 'magazijnteelt' bedoelde men in die tijd gestapelde bijenwoningen, á la de warrékast of de Uddeler korf. Dat was een nieuwe ontwikkeling. De bruidsvlucht en de redcel waren nog maar zeer recentelijk ontdekt. Beide ontdekkingen lijken ook in de Republiek zeer snel bekend te zijn geworden. Maar goed, er moet dus ergens in de archieven van de NBV een getypte versie van deze tekst liggen. De bibliothecaris lijkt de tekst van Ramaer ontgaan te zijn.

De beide teksten zijn maar kort. Het gaat om prijswinnende inzendingen van een prijsvraag, uitgeschreven door de 'economische tak' van de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen in Haarlem. Dat betekent dat er nog meer inzendingen in het archief van die maatschappij moeten liggen. Dat wordt vast een volgend project.

Ik heb de teksten nu één keer oppervlakkig gelezen. Ik heb ze als pdf op mijn iPad gezet. Daar staan ze veilig en wel. We komen er hopelijk wel weer een keer op terug.

Groet,

Bart

Gebruikersavatar
Jelte Pieter Dijkstra
Berichten: 5028
Lid geworden op: ma 19 feb 2001, 00:00
Imker sinds: 1998
Aantal volken: 0
Bijenras(sen): baastaard (mijn lievelingsbij), ca, bu
Locatie: Belgie
Contacteer:

Re: Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door Jelte Pieter Dijkstra » za 02 mar 2013, 22:42

Spannend (vervolg-)verhaal. Ben benieuwd.
Ik vraag me af of de NBV zo een oude bibliotheek (nog) in haar bezit. Is dit het geval dat mag je als lid vast eens in hun bieb sneupen.

Gr.

P.S. ik noem de vereniging NBV maar even 'haar'; gebaseerd op la instance...uit het Frans. Mee eens? Of is het toch zijn, een hij?
JP

Gebruikersavatar
Bart de Coo
Moderator
Berichten: 2977
Lid geworden op: wo 14 jan 2004, 20:34
Imker sinds: 2003
Aantal volken: 15
Bijenras(sen): Bastaard
Locatie: Dieren (Gld)
Contacteer:

Re: Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door Bart de Coo » za 02 mar 2013, 23:55

De schoolmeester spreekt: Een vereniging is een zij. Het woord 'vereniging' is een 'collectivum', een woord dat een groep mensen aanduidt. Als het in zulke gevallen gaat om een de-woord dat eindigt op uitgangen zoals -e, -ing, of -heid (er zijn er meer), dan verwijs je vrouwelijk. 'La instance' heeft daar niets mee te maken. 'die Vereinigung' etymologisch gezien juist alles.

Van Tineke Brascamp weet ik dat de NBV de collectie oude boeken overgebracht heeft naar de ub van Wageningen. Er staat in het Bijenhuis nog wel wat, waaronder uiteraard alle VBBN- en NBV-blaadjes. Ik heb al eens aan de mensen daar gevraagd of ik eens een dagje mag spenderen om al die oude 'groentjes' door te nemen. Daar hebben ze geen enkel bezwaar tegen. Ik wil graag praktische tips vinden voor het houden van bijen in ronde korven.

Bart

Gebruikersavatar
Jelte Pieter Dijkstra
Berichten: 5028
Lid geworden op: ma 19 feb 2001, 00:00
Imker sinds: 1998
Aantal volken: 0
Bijenras(sen): baastaard (mijn lievelingsbij), ca, bu
Locatie: Belgie
Contacteer:

Re: Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door Jelte Pieter Dijkstra » zo 03 mar 2013, 01:02

Bart de Coo schreef:De schoolmeester spreekt: Een vereniging is een zij. Het woord 'vereniging' is een 'collectivum', een woord dat een groep mensen aanduidt. Als het in zulke gevallen gaat om een de-woord dat eindigt op uitgangen zoals -e, -ing, of -heid (er zijn er meer), dan verwijs je vrouwelijk. 'La instance' heeft daar niets mee te maken. 'die Vereinigung' etymologisch gezien juist alles.
Hier zat ik op te wachten! Dank. Volgens mij heeft Wiep Top in zijn jubileumboek het ook steeds over een 'haar'.
Desalniettemin vind ik de 'collectivum' regel onbegrijpbaar. De logica 'collectivum' en 'groep' (mensen) begrijp ik nog, maar dat dan, logischerwijs, die verschillende uitgangen dan naar vrouwelijk verwijzen, snap ik niet. Of heb ik de logica over het hoofd gezien?
Verwijs je weer naar het Duits...dan lijkt het logisch (= goed te begrijpen). In principe moeten het geslacht van Duitse en Franse woorden toch min of meer overeenkomen?

gr.
JP

jossmits
Berichten: 674
Lid geworden op: wo 04 aug 2010, 07:54
Imker sinds: 1965
Aantal volken: 0
Bijenras(sen): op dit moment geen bijen
Locatie: Doetinchem
Contacteer:

Re: Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door jossmits » zo 03 mar 2013, 08:15

Mijn kinderen zouden in dit geval zeggen "verrekte onderwiezer" (mijn vrouw is/was onderwijzeres).

Jos

Gebruikersavatar
Bart de Coo
Moderator
Berichten: 2977
Lid geworden op: wo 14 jan 2004, 20:34
Imker sinds: 2003
Aantal volken: 15
Bijenras(sen): Bastaard
Locatie: Dieren (Gld)
Contacteer:

Re: Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door Bart de Coo » ma 25 mar 2013, 10:18

Weer wat dingen ontdekt.

De Maatschappij die destijds de prijsvraag uitschreef, bestaat nog steeds en is springlevend:

http://www.khmw.nl/

Ze betrekken een schitterend pand aan het Spaarne in Haarlem en natuurlijk is daar een flink archief. Wist ik veel. Behalve de inzendingen van Ramaer en Sybel zullen er dus wel meer inzendingen in dat archief liggen. Daar komt nog eens bij dat de juryrapporten vaak ook bewaard zijn. Dat maakt het allemaal bijzonder aardig onderzoeksmateriaal. Ik weet nu ook dat je geen Rámaer moet zeggen, maar Ramáer. 't Is maar dat je het weet.

Ooit, als ik met pensioen ben of de loterij win zoek ik het allemaal voor je uit en dan schrijf ik er een meeslepend boek over. Echt. Ooit.

Bart

Gebruikersavatar
Jelte Pieter Dijkstra
Berichten: 5028
Lid geworden op: ma 19 feb 2001, 00:00
Imker sinds: 1998
Aantal volken: 0
Bijenras(sen): baastaard (mijn lievelingsbij), ca, bu
Locatie: Belgie
Contacteer:

Re: Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door Jelte Pieter Dijkstra » ma 25 mar 2013, 19:45

Bart,

als ik jou was zou ik het NU (=binnen afzienbare tijd/korte termijn) toch graag willen weten of er bijengoud in dit archief ligt en niet over 30 jaar.
Ze hebben vast goede bibliothecaressen die het willen uitzoeken als jij ze de opdracht geeft.

gr,
JP

Gebruikersavatar
Bart de Coo
Moderator
Berichten: 2977
Lid geworden op: wo 14 jan 2004, 20:34
Imker sinds: 2003
Aantal volken: 15
Bijenras(sen): Bastaard
Locatie: Dieren (Gld)
Contacteer:

Re: Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door Bart de Coo » ma 25 mar 2013, 20:25

JP,

Van de twee teksten die prijzen wonnen zijn dus scans en en die staan online. Simpel zat. Maar er zijn uiteraard meer inzendingen geweest en die lijken eigenlijk prima bereikbaar te zijn, inclusief juryrapporten. De hoofdprijs was niet alleen een medaille en een geldbedrag van '25 dukaten', maar ook een publicatie van de tekst in gedrukte vorm. De inzendingen die geen prijs kregen, zijn dus met de hand geschreven, evenals de juryrapporten. Dat ligt allemaal voor de hand.

En dus moet ik naar Haarlem met bijvoorbeeld een onbetaalbaar fototoestel of van mijn part een hagelnieuwe iPhone, om al dat papierwerk te vlijmscherp fotograferen. Ik begrijp dat er nooit zo heel veel inzendingen binnenkwamen bij dit soort prijsvragen. Laat ons zeggen tien. De teksten van Ramaer en Sybel hebben allebei ongeveer 30 pagina's. Zo kom ik op 300 foto's, exclusief juryrapporten. En reken maar dat jury's zich in die tijd grondig verantwoordden!!! Dat kan dus aardig in de papieren lopen.

Vervolgens moet je al die teksten gaan transcriberen, dat wil zeggen overschrijven.

Je begrijpt dat ik er een beetje tegenop zie. Ik zou eens met een camera naar Haarlem moeten. Dan moet ik wel toestemming hebben om foto's te maken van die handschriften, maar die krijg je meestal wel.

Ik vind het wel erg spannend en inspirerend en nieuwsgierigmakend allemaal, dus wie weet. Ik zou de eerste zijn in meer dan twee eeuwen die die teksten raadpleegt.

Mocht iemand zich geroepen voelen, ga je gang!

Groet,

Bart

Gebruikersavatar
Jelte Pieter Dijkstra
Berichten: 5028
Lid geworden op: ma 19 feb 2001, 00:00
Imker sinds: 1998
Aantal volken: 0
Bijenras(sen): baastaard (mijn lievelingsbij), ca, bu
Locatie: Belgie
Contacteer:

Re: Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door Jelte Pieter Dijkstra » ma 25 mar 2013, 22:46

Bart het is nu al zo'n spannend als een detective! Wat een verhaal. Je bent net een schatgraver :D .
Ik zie al die geelvergeelde documenten liggen met dikke lagen stof op een kaasplank ergens in een kelder van het Hodshon Huis.

Wat ik zou doen: een uitgebreide mail schijven naar de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen en daarin uitleggen dat bijen erg de aandacht trekken en historische informatie tav bijenteelt zeker nu zeer waardevol is. Men kan daar dan voor jou gemakkelijk inventariseren om hoeveel documenten het gaat en het aantal bladzijden (=half uurtje werk). Op basis van die informatie kun je inschatten hoeveel werk het is om de documenten verder te ontsluiten. Mss. willen ze meehelpen of hebben ze vrijwilligers beschikbaar....etc, etc, etc.
Ik ben supernieuwsgierig hoe dit dan gaat aflopen! Ik zou graag willen dat je ons hier op de hoogte houdt van de gehele ontwikkeling. Zou dat kunnen? Dat wordt dan een erg spannend item met 200 jaar oude informatie nog nooit door iemand van ons gelezen.

Groet,
JP

Gebruikersavatar
Bart de Coo
Moderator
Berichten: 2977
Lid geworden op: wo 14 jan 2004, 20:34
Imker sinds: 2003
Aantal volken: 15
Bijenras(sen): Bastaard
Locatie: Dieren (Gld)
Contacteer:

Re: Ramaer & Sybel (1783)

Bericht door Bart de Coo » ma 25 mar 2013, 23:07

JP,

Hou rekening met teleurstellingen.

Ik heb inmiddels een mailtje gestuurd naar de secretaris. Ik las namelijk op de site dat het archief van de Maatschappij is ondergebracht bij het Noord-Hollands Archief in Haarlem. Alleen gaat dat archief niet verder terug dan 1841 of zo. Toch bestaat die Maatschappij sinds 1752. Ik heb de secretaris dus gevraagd of ik iets uit 1782/1783 mag inzien en dat ik niet kan achterhalen waar dat ligt.

Ik sluit niet uit dat Ramaer en Sybel de enige twee inzenders waren. Ramaer kreeg namelijk de enige prijs en Sybel werd postuum gepubliceerd. Ik krijg de indruk dat ze Sybel beleefdheids- en volledigheidshalve publiceerden. Maar ik hoop natuurlijk even vurig als jij dat er nog ergens wat volslagen vergeten en vergeelde handschriften op ons liggen te wachten.

Ik wacht op antwoord.

Groet,

Bart

Plaats reactie

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Google [Bot] en 23 gasten