Hommels kweken voor de glastuinbouw

[Frans vanTongeren]

HOMMELS KWEKEN VOOR DE GLASTUINBOUW
In het aprilnummer van de Vliegplank heeft U een en ander kunnen lezen over Biologische Gewasbescherming in kassen. U heeft daar kunnen lezen dat de firma Koppert uit Berkel en Rodenrijs, de kwekers af kan helpen van ongewenste plaagorganismen in hun gewassen, door hen op bestelling, allerlei knokploeg-insekten te leveren.
Sinds 1989 legt de firma zich ook toe op het kweken van HOMMELS. Die kunnen door kwekers worden ingezet voor de bestuiving van tomaten en paprika's.
Hommels behoren tot de hoofdafdeling der Geleedpotigen, de klasse der Insekten, de orde der Vliesvleugeligen, de onderorde der Sessiliventris(zij, die een breed aangezet achterlijf hebben), de familie der Bij-achtigen en het geslacht der Hommels. In Nederland komen ongeveer 20 soorten voor. Als deze systematiek van het dierenrijk, U wat zwaar op de maag is gevallen, neem dan even een licht verteerbaar tomaatje!.
Hommels zijn zeer effectieve bestuivers. Al bij 5 graden vliegen ze uit.(Bijen pas bij 10 graden) Regen, wind en bewolking hebben weinig invloed op hun activiteit. (Bijen vliegen niet meer bij windkracht 7 en/of een bewolking van 70%) Tenslotte vliegen hommels, bij gebruik in kassen, niet massaal naar buiten op zoek naar goede voedselbronnen, indien de kassen worden ge-lucht. Hommels kunnen elkaar namelijk niet meedelen, waar zich een aantrekkelijke voedselbron bevindt. Bovendien bezoeken hommels meer bloemen per uitstapje dan bijen doen en komen ze beter in contact met meeldraden en stempels. Door al deze goede eigenschappen zijn hommels zeer gezien in de kassen. De hommels besparen de kwekers vele uren arbeid, doordat ze het bestuiven van hem overnemen en hij niet meer 2 tot 3 keer per week met een trilapparaat langs de tomatenplanten hoeft te slenteren, om het stuifmeel uit de bloemen te trillen. Een hommel klemt zich aan de meeldraden vast met haar kaken, als zij een bloem bezoekt. Die meeldraden gaan dan bruin verkleuren en de kweker kan daaraan zien of de hommel de bloem heeft bevrucht.
Koppert maakt voor het bestuivingswerk gebruik van AARDHOMMELS. De bombus terrestris is zwart met een witte of vuilgele achterlijfspunt. Op de voorzijde van zowel borststuk als achterlijf, loopt een gele dwarsband.
Koninginnen en werksters zijn van elkaar te onderscheiden door hun verschil in grootte. De koningin heeft een lengte van 20 tot 23 mm. Werksters zijn 11 tot 17 mm lang en darren zijn ongeveer even lang als de werksters, maar hebben bredere vleugels. De mannen zijn ongewapend.
Het kweken van een hommelvolk gaat bij Koppert als volgt: Nadat de bevruchte koningin in een kastje is geplaatst, gaat zij een ovaalvormige pot van was bouwen. In die pot slaat zij suikerwater op, dat haar door de firma geheel gratis wordt verstrekt. Ze krijgt ook stuifmeel toegediend en daar maakt ze kleine bolletjes van. Op die stuifmeelbolletjes knutselt ze cellen van was. Daarin legt ze 4 tot 10 eieren. Dan gaat ze op het broedsel liggen en houdt dat warm(30 tot 32 graden). Tijdens het broeden snoept ze af en toe uit de suikerpot. Als de eieren uitgekomen zijn, kunnen de larven zich voeden met stuifmeel(daar liggen ze immers boven op). De larven gaan zich verpoppen en daaruit ontstaan dan werksters. Op de achtergebleven cocons van de poppen, bouwt de koningin direct nieuwe cellen van was om daar weer eieren in te gaan leggen. Het wordt daar dus wel een zooitje. De tweede generatie wordt mede verzorgd door de eerste. De koningin blijft vorstelijk thuis en legt zich uitsluitend toe op het leggen van eieren.
Dan komt Koppert langs en plaatst de kast bij een kweker die daar 18 cent per m2 per maand, voor betaald. Na drie maanden is de fut er bij de koningin uit. Uit haar laatste bevruchte eieren zullen koninginnen worden geboren. Daarna legt ze nog wat onbevruchte eitjes waar dus darren uit voort zullen komen. Ook de werksters zijn hun braafheid zat. Ze gaan zelf ook eieren leggen en eten uit koninginnen-nijd, elkaars eieren en ook die va