balsemien

[maartenkleijne]

In het item '˜minder populaire drachtplanten' geïnitieerd
door Marion Verspaandonk en met diverse zeer waaardevolle bijdrage van andere auteurs, wordt uitgebreid de waarde van diverse balsemien soorten besproken. Ik heb het item nu afgesloten omdat het compleet lijkt en al lang genoeg is.
Maar toch is er nog meer over te vertellen, dus begin ik gewoon weer overnieuw.

Grote Springbalsemien
Ik heb 30 jaar ervaring met het kweken van deze prachtige plant zowel in de tuin als in de '˜natuur'.
Deze plant is een rasechte pionier die alleen groeit daar waar niks anders aan het groeien is. Omdat die situatie zich nogal eens voordoet kan hij op sommige plaatsen heel massaal worden.

In de tuin
Als in de tuin genoeg '˜naakte' zwarte grond is kan deze plant zich massaal uitzaaien. In een organische tuin met veel bodembedekkers blijft hij echter heel beperkt of ben je verplicht in de tijd dat hij zaad draagt, hier of daar een stukje tuin '˜zwart' te maken om te voorkomen dat hij volgend jaar niet meer spontaan terugkeert.

De bijen vliegen er wel op voor nectar en het witte stuifmeel maar het is de eerste plaats een hommelplant. '˜s Avonds en '˜s nachts komen er ook wel langtongige vlinders. Het nectaraanbod is overvloedig.

De plant prefereert een koele of vochtige plek. Als ie te heet staat, is ie erg gevoelig voor meeldauw of zwartluizen.

In de natuur
In de natuur kan de grote springbalsemien op veel plaatsen groeien, zowel langs de waterkant als in niet al te donkere bossen. Ook hier geldt: hij groeit alleen als er nog niks anders groeit. B.v.: als ie langs de waterkant massaal groeit en je voegt wat planten toe die daar van nature ook zouden groeien maar afwezig zijn, zoals een paar stekjes van valeriaan, koninginnekruid, of moerasspirea of een handje zaad van (aarts-) engelwortel (ook allemaal goede drachtplanten!) wordt de vegetatie veel rijker en verdwijnt de springzaad na een jaar als dominante vegetatie en op de duur helemaal.
De massale representatie vaan springbalsemien langs oevers is altijd op oevers die de afgelopen 50 jaar nieuw gevormd zijn en waar de natuurlijke vegetatie nog niet spontaan is weergekeerd, omdat er in het mensenlandschap van nu te veel ecologische grenzen zijn. Dus: als er ergens massaal de balsemien groeit is dat een teken dat er nog veel meer leuke drachtplanten massaal zouden kunnen groeien als iemand (b.v. een imker) daar een handje bij zou helpen..

Op bossige, minder natte plaatsen geldt dat nog veel sterker: een enkel stekje hondsdraf is in staat een komplete springbalsemienpopulatie binnen een paar jaar te doen verdwijnen.
Het verdwijnen van de balsemien ligt niet alleen aan voedsel- en licht- concurrentie. Zodra de vegetatie rijker wordt neemt ook het aantal woel- of bosmuizen toe en die knagen in het voorjaar graag aan de wat dikke, zoetige stengels van de kiemplantjes, die opkomen als er verder nog weinig te knagen valt.

Ik ken in Nederland geen plaatsen waar de springbalsemien een duurzame vegetatie vormt als de natuurlijke plantenpopulatie die op die plek thuis hoort eenmaal is weergekeerd. Ik ken wel nog duizenden kale plekken waar springbalsemien heel goed 5 of 10 jaar zou kunnen gedijen tot de natuurlijke vegetatie is weergekeerd.


Klein Springzaad
Mutatis mutandis geldt hetzelfde verhaal voor die andere Himalaya exoot: afgelopen 50 jaar heel erg is opgerukt in de bossen op al die plaatsen waar verder niks anders '˜groeit' dan dorre blaadjes. Zodra de originele vegetatie weer oprukt is kleinspringzaad de eerste die het loodje legt.
Klein springzaad staat te boek als een behoorlijke drachtplant, maar dat geldt alleen in het najaar in een bossige omgeving als er verder nergens iets te halen valt. Ik heb nog nooit een bij gezien op klein springzaad in de bebouwde kom, wel hommels trouwens.

Ik vind het altijd leuk te zien hoe in een bos met een dikke laag verzurende dorre bladeren eerst in drie tot vijf jaar de klein springzaad oprukt, het bodemleven verrijkt