Boenwas

[Piet Jager]

Wie kent er een recept om van die ouderwetse boenwas (wrijfwas) te maken?
De site van Jan Tempelman geeft een aardig overzicht, maar daar wordt nogal slordig omgesprongen met het verschil tussen terpentijn en terpentine. Het geheel is niet erg duidelijk! Wat moet je nu gebruiken en waarom? Wat is de juiste mengverhouding en welke toevoegingen worden er gebruikt?

Piet



Bijgewerkt door - hans van der post op 06/08/2002 21:43:16

[Frans vanTongeren]

Bert Pranger in Amen maakt het zelf!
http://www.ielgat.com
tel 0592 389 349
Maar, ja Piet, handel is handel; dus... ga jij wellicht schoensmeer maken met zijn recept!

[J. Sleegers]

Wie kent er een recept om van die ouderwetse boenwas (wrijfwas) te maken?

Piet,

Het precieze recept weet ik niet, maar het staat in het blad LANDLEVEN van september/oktober. Er zijn vast wel imkers die dat blad lezen. Ik lees het zelf altijd in de bibliotheek. Helaas is er al weer een nieuw nummer en was het oude nummer uitgeleend, zodat ook ik het recept niet heb.

In ieder geval leest Kees van Holland het blad, want die staat in het november/decembernummer met een artikel over kaarsen maken! In het nieuwste blad staat ook het recept voor lederwas, waarmee je schoenen, riemen en tassen mooi mee kunt houden.

Ik hoop dat je wat aan mijn tip hebt.

Er is ook een website: http://www.landleven.nl

[Hans van der Post.]

Boenwas maken? Zal het even vragen aan mijn goed vriend Baldi Dekker heeft kasten vol met boeken over, voor en van bijen.
Terpentine is een product van aardolie en terpentijn is afkomstig van de spar en niet zoals ik eerder schreef van de berk.
Terpentijn wordt gemaakt van de hars die van grote bomen afgetapt wordt. De bereiding vindt nog plaats onder andere in Polen en Tsjechië.
Verder lees je in het vervolgverhaal de bereiding van boenwas in het komend weekeind. Baldi is wars van pc gebruik, dus ik krijg van hem kopieën van de beschrijving van het maken van boenwas. Zoek alvast de kaasschaaf maar op. Het wordt was schaven!!!
Hans.

[frits dalm]

Piet, jij vroeg naar het recept van boenwas.
Ik heb een keer gelezen dat het bv. 500 gr was
en 500 gr (1/2 liter) terpentijn zou zijn.
De was smelten en de terpetijn door roeren,
Het spul is wel brandgevaarlijk tijdens het
mengen.
Verschil tussen terpentijn en terpentine is dat
het eerste van dennenhars gemaakt is en het tweede
een aardolieproduct is.
Mvrgr Frits

[Frans vanTongeren]

De hars waar Frits over schrijft, werd/wordt o.a. gewonnen in Les Landes, de met naaldbomen begroeide duinstreek in Zuid-Frankrijk waar Therèse Desquiroux(?) haar Adderkluwen schreef. Toen onze jongens nog klein waren zagen wij aardewerk potten aan naaldbomen hangen met erboven een metalen strip,die de hars de pot in stuurde.
Blanke bijenboenwas heb ik vanmorgen nog gebruikt om het leer van mijn schaatsschoenen soepel te krijgen na de zomerstop.
Zzzzoefffff ging het en geen bijtje wist mij in te halen!
-
(Het 'Ielgat' verkoopt Portugese terpentijnolie voor 12.50 de liter)





Edited by - frans vantongeren on 08/11/2001 08:17:35

[Piet Jager]

Tot nu toe gevonden:

Terpentijn (via Oudfr. terbentine v. Gr. terebinthinos = van de terpentijnboom), dikvloeibare balsem die wordt gewonnen uit verschillende soorten naaldbomen (o.a. uit de geslachten lariks en den) door de bast van de bomen in te snijden. Bij destillatie van terpentijn verkrijgt men terpentijnolie (15'“30% van de terpentijn).

Terpentijnolie, ten onrechte vaak aangeduid als terpentijn, een bijna kleurloze etherische olie met opvallende geur. Het is een goed oplosmiddel voor oliën en vele harsen, maar wordt weinig meer toegepast daar terpentine goedkoper is. Het bestaat uit een mengsel van terpenen met als voornaamste bestanddeel a-pineen, dat bij bewaren verharst. Terpentijnolie irriteert huid en slijmvliezen, het kan misselijkheid, braken, diarree en bewusteloosheid veroorzaken. Opwekken van braken en maagspoelen zijn dan de eerste maatregelen die genomen moeten worden. Verdere behandeling dient door de arts te geschieden.

Terpentine of peut, een mengsel van uit aardolie verkregen koolwaterstoffen met kooktrajecten tussen 150 en 210 °C, toegepast als verdunningsmiddel voor verven en vernissen, voor het ontvetten van metalen en voor het reinigen van textiel.

Was is goed oplosbaar in terpentijn, ether, chloroform, benzine. Koude alcohol heeft nauwelijks invloed op de was.

Recept tegen houtworm: - 2 delen bijenwas / - 5 delen terpentijnolie / - 2 delen fijne cayennepeper

Je slaat 2 vliegen in een klap (figuurlijk Romee )

De nog levende houtworm overleeft de cayennepeper niet en de kleur geeft een mahoniehouten uitstraling.

Nu nog het ontbrekende recept voor boenwas (wrijfwas)!

!Piet

[Wil van holland]

Hallo beste mensen.
Als je in het blad landleven staat, wil datniet zeggen dat je daar abonnee van bent.
Ik heb n.l geen abonnement op landleven, maar dat recept van boenwas staat inderdaad in het herfst nummer. Omdat iemand mij daar op attendeerde heb ik het blad gekocht.
Het recept is 500 gram bijenwas
0,5 liter terpentijn (geen terpentine)
Verwarm de terpentijn langzaam in een oude pan. Voeg ondertussen de brokken bijenwas toe en roer doorlopend met een houten lepel tot de wasbrokken volledig gesmolten zijn. Zeef de verkregen vloeistof uit in een fijnmazige zeef eventueel in een oude theedoek, pantij of een stuk vitrage. Vang daarbij de vloeistof op in een goed afsluitbaar blik. Zodra de was gestold is kunt u ze gebruiken.
Denk er wel om dat terpentijn zeer brandgevaarlijk is de temperatuur van de was mag niet te hoog zijn. Dus ventileer goed en wees voorzichtig.
Ik hoop dat ik jullie hiermee geholpen heb. Veel succes en groeten van Wil van Holland.

[Els Kleijnendorst]

Hallo Piet,

hoe antiek wil jij je recept voor boenwas hebben? Heb er enkele voor je opgezocht.

Uit "Bijenwas, voorheen en thans"

[Els Kleijnendorst]

Naar aanleiding van de vraag van Piet Jager naar recepten voor boenwas, gaf ik op 7 nov. een aantal recepten door en stelde bovendien enkele vragen:

Wie kent er een recept om van die ouderwetse boenwas (wrijfwas) te maken?
De site van Jan Tempelman geeft een aardig overzicht, maar daar wordt nogal slordig omgesprongen met het verschil tussen terpentijn en terpentine. Het geheel is niet erg duidelijk! Wat moet je nu gebruiken en waarom? Wat is de juiste mengverhouding en welke toevoegingen worden er gebruikt?

Piet

Hierop antwoordde Hans v.d. Post:

Ik heb vandaag het boekje toegestuurd gekregen dat je noemde. Dus jij kan ook lezen wat ze gebruiken om de was te kleuren.

Hans (en anderen),
heb nogmaals gezocht in het boekje naar de producten die genoemd worden om de was te kleuren. In het boenwasrecept wordt alkanet wortel genoemd. Maar waar kan ik die alkanet wortel krijgen? En wordt de kleur hiermee wel donkerbruin? Elders in het boekje wordt deze alkanet vermeld als je de was rood wilt kleuren. En is het product ongevaarlijk?
Toen het boekje een kleine eeuw geleden geschreven werd wist men immers in het geheel nog niet dat sommige stoffen uiterst gevaarlijk zijn voor de mens. Om blauw te kleuren wordt bijv. indigo genoemd en dat is kankerverwekkend. En weer ergens anders staat dat verpoederd asbest gebruikt wordt om wasfiguren een glanzend oppervlak te geven. Daar moeten wij heden ten dage al helemaal niet aan denken.

Dus nogmaals mijn vragen: Met welk hedendaags verkrijgbare kleurstof maak je je boenwas donderbruin? En wie heeft er ervaring met een van de eerder genoemde recepten, welke zijn goed? En welke leveren een onbruikbaar eindresultaat op?

mvrgr,
Els