Koninginneteeltdag 2003

[Frans vanTongeren]

Heren (Ed, Piet en Hennie), bedankt voor jullie uitleg..
Weer wat geleerd!
(vooral van Piet)

[wilde]

Nu we het bevruchtingsstation “Neeltje Jans” voor 3 jaar krijgen toegewezen, kunnen we gelukkig zelf voor Primorsky nakomelingen zorgen.

Ed, ik kom regelmatig op of beter gezegd over het werkeiland Neeltje Jans. Toen ik daar deze week een paar keer passeerde moest ik denken aan de door jou gemaakte opmerking. Ik vroeg mij af wie de toewijzing van dit soort plekken regelt en hoe daarover consensus ontstaat. Er is immers nogal gebrek aan dit soort locaties.

Over de zuiverheid (geen vreemde darren) van dit eiland heb ik echter wel eens alarmerende berichten gehoord. Ik wil je enthousiasme niet temperen, maar het lijkt niet overbodig om een test te doen met een aantal drieramers met onbevruchte koningin, voorafgaand aan de plaatsing van darrenvolken. Er schijnen namelijk in het verleden wel eens zwermen te zijn ontsnapt. Hoe die zich daar in leven houden is mij een raadsel, want veel is er niet te halen.
Als je mij kunt aangeven wanneer de darrenvolken geplaatst worden, wil ik dan voorafgaand wel eens kijken of ik op de schaarse drachtbronnen bijen zie fourageren. Ik kom er regelmatig, dus dat is geen probleem. Als de (kruip)wilg en paardebloem bloeit moet er toch een honingbij te vinden zijn op die bloemen als ze aanwezig zijn op het eiland. Het lijkt me nuttig voor jou om te weten. Dat tijdstip (april) zal toch vermoedelijk wel liggen vóór de plaatsing van darrenvolken?
Groetend, Albert

[Ed Pieterse]

Hallo Albert,

Dat is interessant wat je daar vertelde. Ik weet nagenoeg niets van deze locatie, al ben ik er vorig jaar een keer wezen kijken, maar toen stond er veel wind, wat ook niet zo goed voor de bevruchting is.
Toch heeft men er vroeger bevruchtingspercentages gehaald van 70%. Het weer moet wel meewerken natuurlijk. De periode die wij er gebruik van zullen maken begint 16 mei en eindigd zoals we nu hebben gepland begin augustus.

Maar weet jij wat van de flora daar? Wat en wanneer er wat bloeit. Ik heb de afspraak gemaakt, dat we de eventueel gewonnen honing aan de verhuurder zullen geven. Maar toen ik er was, dacht ik welke honing, want er bloeide toen niets. We zullen de darrenvolken moeten bijvoeren denk ik en voldoende stuifmeel meegeven.

Er is wel eens een bij gezien toen het bevruchtingsstation gesloten was, maar dat was in het najaar, dus ik weet niet of er mogelijkheid is voor overleven van een zwerm in de winter. Het lijkt me sterk, ook al zou die zwerm een beschutte warme plaats in de spau van een van de gebouwen gevonden hebben.

In het algemeen gesproken over locaties van bevruchtingsstations, kan ik je wel vertellen, dat men in Den Haag doende is daar een inventarisatie van te houden. Men wil dit mogelijk gaan regelen, zoals dat in Duitsland ook zo schijnt te zijn geregeld. Dat hoeft niet verkeerd te zijn, maar ik zou er wel eens iets meer van willen weten.

Ed

[wilde]

Dag Ed,
Het is een kaal kunstmatig duinachtig gebied. Er is ingeplant wat daar thuishoort. Veel duindoorn, wilgachtigen, maar weinig drachtheesters voor insecten. Er zal ongetwijfeld wat paardebloem en later ook leeuwetand bloeien, maar bijvoeren en veel stuifmeel meegeven lijkt me niet onverstandig. De vorige gebruikers waren Carnicatelers, zover ik weet. Zijn die niet meer actief? Hoe is het gebruik bij jou terecht gekomen?

Of het ontsnapte zwermen van Carnica's zijn weet ik niet zeker. Het is niet geheel onmogelijk dat een wilde zwerm er zich vestigt, maar je hebt gelijk, dat het overleven moeilijk zal zijn. Ik denk bij een mogelijke vestigingsplaats niet zo zeer aan een spouwmuur (er zijn maar enkele gebouwen), hoewel dat zou kunnen, maar aan de vele grote steenhopen. Er liggen reserve basaltkeien van groot formaat op losse stapels. Die worden gebruikt bij de zeewering. Daar kan gemakkelijk in zwerm in zijn gehuisvest. Iets anders in de 'natuur' daar kan ik niet bedenken. Bomen staan er niet en de struiken zijn enkele jaren oud. Vóór half mei zal ik eens extra opletten, als ik er een keer langs kom en het mooi weer is. Dan moet een bij zich toch laten zien.
Het lijkt me toch wel een redelijk geschikt teeltstation.

Een vereiste van de gebruikers van dit soort stations is denk ik de eis dat alle moeren geknipt zijn. Dan maak je het jezelf en anderen niet moeilijk, maar ik weet niet of dat vroeger ook gebeurde.
Niet allemaal opnieuw over me heenvallen aub., want dan moet ik de gecastreerde katers e.d. er weer bij halen.
Groeten, Albert

[Els Kleijnendorst]

Ed,

speelde jouw vraag over Neeltje Jans door aan dhr Hertsig uit Wateringen. De heer Hertsig heeft, samen met anderen, jaren gebruik gemaakt van dit bevruchtingsstation om zijn Carnicamoeren te laten bevruchten. Dit zijn zijn bevindingen:

De promotor voor Neeltje Jans was de heer Schaap. Hij was werkzaam bij het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Hij is thans overleden. In Zeeland, waar hij na zijn pensionering nog vele jaren gewoond heeft, is hij de stuwende kracht geweest om van Neeltje Jans een bevruchtingsstation te maken. Hij heeft gezorgd, dat er darrenvolken werden geplaatst. Het aantal bevruchtingsvolkjes is nooit groot geweest. De 70% bevruchtingsresultaten klinken mij wat onwaarschijnlijk in de oren. Een probleem vormden er de meeuwen. Heel wat moeren zijn in de maag van deze vogels terecht gekomen. Dracht was er indertijd in feite geen. Je moest zorgen, dat je voldoende voer en stuifmeel in je bevruchtingsvolkjes had en je moest ze zo vlug mogelijk terug halen.
De darrenvolken waren goed, maar gering in aantal. Ik meen me te herinneren twee tot vijf. Zover mij bekend is werden de Carnica darrenvolken allen elk jaar tijdig terug gehaald naar Zeeland en werden ze bijgevoerd in de periode dat ze op Neeltje Jans stonden.

Plaatsing en terughalen van bevruchtingskastjes was lastig. Er moest altijd een ambtenaar van Rijkswaterstaat komen om toe te zien bij de plaatsing. Mogelijk was dat naast de overlast van de meeuwen en het ontbreken van dracht mede de oorzaak, dat het bevruchtingsstation niet echt veel belangstelling trok.

Ik denk niet, dat er een mogelijke zwerm heeft kunnen overleven in de Carnica periode.
Het station is ook nog beschikbaar geweest in de laatste jaren voor bevruchting voor de Buckfast telers.
Hoe momenteel de situatie is weet ik niet.

J. Hertsig

[Ed Pieterse]

Hallo Els,

Bedankt voor je informatie.
Het bevruchtingsstation is door Staatsdomeinen voor onbepaalde tijd verhuurd aan de Stichting Poppedamme.
Van deze stichting krijgen wij het 3 jaar in bruikleen.
De bewindvooerder van Poppedamme is Piet de Meester. Het Zeeuwse Landschap heeft zijn medewerking aan deze overeenkomst gegeven als medebeheerder van het natuurgebied Neeltje Jans.
Hoewel de situatie daar mogelijk niet altijd ideaal is door tegenvallende klimatologische omstandigheden, zou er toch een hoog percentage bevruchtingen succesvol zijn verlopen in vorige jaren.
Van meeuwen die koninginnen eten heb ik nog nooit gehoord. De bevruchtingskastjes zullen er 3 weken staan en zo ook de darrenvolken, natuurlijk met veel voer en stuifmeel in de kast.

Ed Pieterse