De genetische diversiteit van onze bijen

[kreydt]

Voor de wereldoorlog 2 ( nog maar 50 jaar geleden), werden er ruim 1000 peren-varieteiten geteeld. Wie van u kent nog er meer dan 5 varieteiten?? Ik in ieder geval niet( en het is mijn beroep )

Als in het Zuid Amerikaans regenwoud de rood-gebloemde-kikker uitsterft is dat spijtig voor dat beest maar daar ga ik mijn nachtrust niet voor laten. En of dit een verlies is voor de fauna is discutabel want wat men niet kent ... mist men niet.

Wat ik hiermee bedoel is dat bio-diversiteit een héél mooi begrip is maar dat de realiteit zich bezich houd met heel andere criteria. Het is lovenswaardig phylosofische hersenkronkels op te zetten maar als het er op aan komt zijn de eigenschappen 'gemakzucht' en 'geldgewin' de drijfveren van de mens.

Wie gaat er nu bijen houden die 'steken', 'geen honing verzamelen' , 'niet bestuiven' enz.... NIEMAND.
Dus de strenge selectie eisen zijn de eerste vereiste om bijen te houden ( buiten enkele wereldvreemde individuen die meestal raar doen om op te vallen omdat ze anders maar heel gewoontjes zijn )ondanks de ondermijning van de genetische diversiteit van onze bijen.

kg

[Tieme]

Hallo Piet,

Ik vraag me wel af in hoeverre het realistisch is te stellen dat de natuur op een manier selecteert en de mens op een andere. Mede door het feit dat onze bijen afhankelijk zijn van de omstandigheden die de natuur hen bied is de selectie door de natuur onverminderd van kracht.

Volken moeten nog steeds instaat zijn voldoende stuifmeel te halen, volken moeten nog steeds zorgen dat ze niet worden leeggeplunderd door andere beesten, koninginnen moeten nog steeds op bruidsvlucht etc. Bijen zijn toch nog vrij wild.

Het is dus eerder zo dat de natuur selecteert en mensen er een schepje bovenop doen (of dat de mens selecteerd en de natuur de eindbeoordeling doet).

Het kan natuurlijk zijn dat geselecteerde rassen vatbaarder zijn voor bepaalde ziekten. Maar hebben we daar wel bewijs voor? In hoeverre zijn ziektes terug te leiden op tegennatuurlijke omstandigheden die zijn ontstaan door bedrijfsmethoden in de huidige imkerij?

Tieme

[labrador]

Voor de wereldoorlog 2 ( nog maar 50 jaar geleden), werden er ruim 1000 peren-varieteiten geteeld. Wie van u kent nog er meer dan 5 varieteiten?? Ik in ieder geval niet( en het is mijn beroep )

Als in het Zuid Amerikaans regenwoud de rood-gebloemde-kikker uitsterft is dat spijtig voor dat beest maar daar ga ik mijn nachtrust niet voor laten. En of dit een verlies is voor de fauna is discutabel want wat men niet kent ... mist men niet.

Wat ik hiermee bedoel is dat bio-diversiteit een héél mooi begrip is maar dat de realiteit zich bezich houd met heel andere criteria. Het is lovenswaardig phylosofische hersenkronkels op te zetten maar als het er op aan komt zijn de eigenschappen 'gemakzucht' en 'geldgewin' de drijfveren van de mens.

Wie gaat er nu bijen houden die 'steken', 'geen honing verzamelen' , 'niet bestuiven' enz.... NIEMAND.
Dus de strenge selectie eisen zijn de eerste vereiste om bijen te houden ( buiten enkele wereldvreemde individuen die meestal raar doen om op te vallen omdat ze anders maar heel gewoontjes zijn )ondanks de ondermijning van de genetische diversiteit van onze bijen.

kg

Ik bedoel te zeggen dat er op zich niets mis is met selectie.
Echter wel dat er ook nadelen kunnen gaan zitten in het eindeloos doorborduren binnen bepaalde lijnen cq rassen.
Bij honden is op deze wijze HD binnengeslopen. Waarom zouden er onder de bijen geen rare ziektes kunnen ontstaan? Dit laatste vind ik gewoon een risico. En dat dit van nature al kan bewijst het feit al dat broeder Adam niet voor niets is begonnen met zijn Buckfast-project omdat er een grote bijensterfte was geweest in Engeland.
Onbewust verkeerd selecteren kan onbedoeld nare gevolgen hebben.
Wij beschikken immers over veel te weinig kennis...

[Piet Jager]

Tieme schrijft: Ik vraag me wel af in hoeverre het realistisch is te stellen dat de natuur op een manier selecteert en de mens op een andere. Mede door het feit dat onze bijen afhankelijk zijn van de omstandigheden die de natuur hen bied is de selectie door de natuur onverminderd van kracht

Tieme,

Ik ben het in zoverre met je eens dat jij en ik en -tig andere imkers slechts selecteren op zachtaardigheid en vitaliteit, meer ligt niet in ons vermogen. Voor de rest laten wij Gods water over Gods akker stromen.

Maar dan vergeet je de professionele telers, waar veel hobby-imkers via de vermeerderaars uiteindelijk hun moeren van betrekken en die wel degelijk op een andere manier selecteren dan de natuur. Zij selecteren o.a. op onderstaande eigenschappen en proberen dit door middel van reinteelt via doorgevoerde inteeltlijnen vorm en inhoud te geven.

1. zachtaardigheid
2. zwermtraagheid
3. propolisarme volken
4. vroege voorjaarsontwikkeling
5. vaste raatzit
6. flinke broednesten
7. etc. etc.

Men kruist bijvoorbeeld twee ingeteelde stammen met elkaar, waardoor de recessieve ongunstige eigenschappen van beide inteeltstammen wegvallen en bepaalde gunstige eigenschappen 'optellen'. Door proefkruisingen van volledig homozygote (genetisch stabiele) inteeltstammen krijgen we een eerste generatie dieren (F-1) die volledig heterozygoot (genetisch onstabiel) is. Bij deze kruising kan soms het heterosis effect optreden, omdat de eigenschappen heterozygoot (verschillend) zijn. Er is dan een aantal erfelijke factoren aanwezig, die elkaar versterken en betere eigenschappen hebben dan de oorspronkelijke ouderdieren. Door het heterosis effect ontstaan vaak productieve hybride rassen, die genetisch identiek zijn en daardoor allemaal op elkaar lijken. Ieder voordeel heeft echter ook z'n nadeel. Als de dieren genetisch identiek zijn, zijn ze ook even vatbaar voor dezelfde ziekten en plagen.

Deze super-samengestelde-genenpakketjes worden op zekere dag ook via de darren van hun F-0(?) en F-1 moeren, als hofleveranciers, bij jouw moeren afgeleverd en langzamerhand worden de natuurlijke genenpakketjes van jouw en mijn en -tig ander moeren omgebouwd van diversititeit naar homogeniteit. De natuur zal echter altijd proberen om het geheel te corrigeren en vindt meestal wel een zwakke plek om in te breken b.v slechte ziekten-resistentie. Bij alle hoogwaardige produktie- en hobbydieren, die door de mens zijn gecultiveerd is ziekteresistentie het zwakke punt, omdat hier veelal reinteelt aan ten grondslag lag. Door medicijnen en entschema's is dit in de professionele veeteelt en bij hobbydieren tot op zekere hoogte beheersbaar tot er een 'nieuwe' virus de kop op steekt en epidemische vormen aanneemt. Als alle dieren genetisch identiek zijn, zijn ze allemaal even vatbaar voor dezelfde ziekten en plagen. Als er 1 omvalt, vallen ze allemaal om. Dat is de keerzijde van de medaille. Welke bijenpopulatie van het West-Europees areaal beschikt nog over eigen allelen? Of zijn het op termijn allemaal eenheidsbijen?

Allel = een van de twee (of meer) vormen van een zelfde gen (erfelijke eigenschap) die op dezelfde vaste plaats op een bepaald chromosoom liggen. De oogkleur wordt b.v. bepaald door een gen, maar dezelfde gen kan de aanleg hebben voor blauw (een vorm of allel) maar ook de aanleg voor bruin (andere vorm of allel)

!Piet

[Ati]

Dus tot slot nogmaals de vraag: begeven wij ons niet op glad ijs door te veel te willen bewerkstelligen middels (genetische) manipulatie terwijl dit beestje van oorsprong al zo mooi is geschapen?

Dit is een goede vraag. De ideale relatie tussen mens en huisdier is m.i. zodanig dat beide partijen zoveel mogelijk vrijheid hebben en zoveel mogelijk zichzelf zijn, terwijl ze toch van elkaar profiteren. Liever een kudde varkens die gehoedt wordt door een varkenshoedster, dan een schuur met varkens die klem zitten en het daglicht niet zien.
Bij die vrijheid hoort voor mij ook dat een dier zich zoveel mogelijk naar eigen inzicht kan voortplanten. Het is een principe dat in de veehouderij compleet verlaten is, maar ik vind het nog steeds mooi wanneer een diersoort (zoals de huiskat of de honingbij) zichzelf in stand houdt en ondertussen in symbiose leeft met de mens.

Bij de hond zie je dat er hier in Nederland door de rashondencultuur geen natuurlijke, evenwichtige bastaardhond meer voorkomt. Het land is overigens ook te klein voor een vrij hondenleven. Voor katten geldt eigenlijk hetzelfde (ik heb mijn katers dan ook laten castreren, maar wel met pijn in het hart). Voor bijen is het tenminste nog mogelijk om vrij en blij te leven in dit land en toch geimkerd te worden. Dat wil je toch niet kwijt? De honingopbrengst is er niets minder om.

[elmook]

Interessant thema.

Genetische diversiteit en de wenselijkheid van menselijk ingrijpen.
Paul Jungels schreef er in 'der buckfastimker' laatst ook over. Misschien interessant om te lezen. Is wel in het duits...

Kijk hier: http://www.apisjungels.lu/page184.html

Elmar

[Tieme]

Hallo Ati,

Je schijft "Bij de hond zie je dat er hier in Nederland door de rashondencultuur geen natuurlijke, evenwichtige bastaardhond meer voorkomt".

Dat kan ook niet. Bastaarden zijn producten van rassen en niet andersom.

Tieme

[Piet Jager]

- Vervolg -

Fijn dat we het tot zover met elkaar eens zijn! Nu gaan we met elkaar verder. Voor velen van ons mogen die super eigenschappen van onze Buckfast- en Carnicavolken wel wat worden afgevlakt en hoeven die torens van kasten met 2 broedkamers en 3 a 4 honingkamers niet zo nodig. Zulke grote volken zijn nauwelijks beheers- en hanteerbaar en passen niet in ons ecologisch systeem. Alles mag wel een onsje minder! Zelf werk ik met 1 broedkamer en 2 a 3 honingkamers. Dat vind ik zelf erg prettig en zou voor geen goud weer terug willen. Ik ben geen professionele koninginnenteler, maar teel uiteraard '“ net als wij allemaal - wel koninginnen. Een aantal jaren terug had ik een hybridekruising van Buckfastmoer X Carnicadarren.
Dit was een supervolk met - qua uiterlijk en innerlijk - uniforme bijen en vele uitstekende eigenschappen. Van dat volk heb ik het jaar daarop allemaal zustermoeren opgezet, welke onderling nauwelijks voor elkaar onder deden. Vanaf dat jaar heb ik nog een enkele keer een Buckfastmoer in gekruist om een langere broedaanzet te krijgen in de nazomer, aangezien ik jaarlijks naar de heide ga en ingesloten was door 2 Carnica-imkers. Nu laat ik de zaak uit mendelen en selecteer alleen op zachtaardigheid en vitaliteit. Toch zal er op termijn wel verloop komen, want een eind verderop zitten 2 Buckfast-imkers met moeren van Cees Haans uit Tilburg. Ik zal er dan een Carnicavolk bij zetten voor de darren. En '¦ zo blijft het spannend! Vaak wordt mij gevraagd wat voor bijenvolken ik heb. Dan zeg ik maar Buca's = Buckfastmoer x Carnicadarren en NOOIT andersom. Ik bewandel dus de weg van natuurlijke selectie met ongecontroleerde paringen en laat dus in een natuurlijk proces de zaak uit kristalliseren, waarbij ik wel de supervisie houd op de eigenschappen zachtaardigheid en vitaliteit, die elke imker kan onderkennen en bijsturen. Tot nu toe ben ik uitstekend tevreden over mijn volken en iedereen kan deze methode volgen .

Ziekteresistentie zal echter voor velen aanvankelijk nog een probleem blijven Ik ga er vanuit dat de bijen dit zelf moeten oplossen en bestrijd de volken al enkel jaren niet meer tegen varroa. Door een natuurlijk selectieproces zal dat weer goed op de rails moeten komen. Wij kunnen hier slechts wat randvoorwaarden voor scheppen door natuurlijke raatbouw, hygiënische ramen, goede behuizing, kleinere volken, natuurlijke zwermen opzetten, nimmer verenigen, geen uitwisseling van raten en een strenge selectie op vitaliteit. We kunnen slechts hopen dat er door een bredere assortiment aan genen eens een dominante gen tegen ziekten zal opstaan. Gooi alle chemische bestrijdingsmiddelen overboord en laat de volken zoveel mogelijk met rust. Eventueel besmette volken afkloppen en in een nieuwe behuizing op nieuwe raat zetten en op een afgelegen locatie laten betijen. Soms kunnen deze volken zich op wonderbaarlijke wijze blijvend herstellen.

!Piet
.

[frits dalm]

Tieme,
Hoe noem je dan de buckfastbij??
Het bestaat allen bij de gratie van iedere keer
keer weer inkruisen van rassen, dus het zijn
bastaards in de ware zin van het woord.
Frits

Frits

[Ati]

Tieme,

je hebt gelijk met je opmerking over bastaardhonden. Ik had beter van "natuurlijke honden" ofzo kunnen spreken. Of liever gezegd: "natuurlijke huishonden" want een echte wilde hond in huis halen is vaak méér dan je aankunt (en ik spreek uit ervaring), maar hiermee dwalen we erg ver van de bijen af.


Piet,

ik vind het interessant om te lezen hoe jij te werk gaat, maar het volgende klopt niet helemaal

Tot nu toe ben ik uitstekend tevreden over mijn volken en iedereen kan deze methode volgen.

Uit jouw verhaal lees ik dat jij je keuzes afstemt op de soort bijen die collega-imkers in de buurt hebben. Dan moet je wel weten waar er in je buurt allemaal bijen gehouden worden. Ik zou dat niet zo precies weten eigenlijk en er valt ook niet achter te komen, anders dan langs toevallige weg.

Vriendelijke groet, Ati