Ervaringen / experimenten zonder varroabestrijding

[Piet Jager]

Opbouwen van resistentie in je bijenvolken tegen een varroabesmetting is een hard gelag. Je moet vooraf goed overwegen of je die keuze wilt maken en emotioneel ook aankan. Al je bijenvolken lopen een grote kans het niet te zullen overleven, temeer als je er maar een paar hebt.

Om uit die neergaande spiraal van steeds maar weer bestrijden te geraken, heb ik vorig jaar besloten om het met een paar volken te proberen. Eigenlijk is dat helemaal fout, omdat je beter al je volken daarin kunt betrekken, maar dit werd mij echter een beetje te gortig.

Van een zeer goed haalvolk met een lichte varroabesmetting en verder geen beschadigde bijen of bijen met goede vleugeltjes, die soms ook niet kunnen vliegen en ook geen bijen met een klein achterlijf, heb ik vorig jaar 4 zusterkoninginnen opgezet. Deze 4 volken hebben vorig jaar op de heide zoveel heidehoning verzameld, dat ik ze op de broedkamer gelijk kon inwinteren op heidehoning en uiteraard zonder een varroabestrijding toe te passen. Helaas ging één van deze 4 volken aan z'n eigen succes ten onder doordat hij in maart reeds 5 ramen broed had zonder een spatje voer. Vanaf dat moment dus bijvoeren! De andere drie haalden flink voorjaarshoning met veel paardebloem zonder te reizen en in mei/juni elk een grote voorzwerm. Ook de opbrengst van de lindehoning was bij deze drie volken bijzonder goed, hoewel ik al veel vleugelloze bijen op de grond zag kruipen naar een centrale plek in de tuin.

Dat wordt dus geen reisje naar de heide voor deze volken, dacht ik, maar als je A zegt moet je ook B zeggen. Je zult het experiment moeten afmaken en het leed moeten aanzien! Ondanks de talloze vleugelloze bijen, kwam er op de thuisstand ook bij deze 3 volken nog aardig wat heidehoning binnen. Op 24 augustus gaf zelfs de kast van de teeltmoer, waarin ook reeds een jonge moer zat en op 10 ramen stond om in te winteren, een grote zwerm van 3,5 kg (35.000 bijen) schoon aan de haak. De jonge moeren van die drie kasten waren dus F2- tjes t.o.v. de teeltmoer.

Toen ik half september de heidehoning afhaalde, zag ik dat het bij die drie volken verkeerd zou aflopen! Geen broed, geen eitjes en hooguit nog 3 ramen bezet! Even dacht ik, dat ze misschien toch nog gezwermd hadden en wellicht moerloos zouden zijn. Nee dus, totaal ingestort, die broedloosheid was natuurlijk hun laatste redmiddel om van die verschrikkelijke ellende af te komen. Afgelopen vrijdag zag ik weer een klein beetje broed ter grootte van nauwelijks een hand. Geen winterbijen en drie volken ten dode opgeschreven. Nu ga ik ze alle drie met elkaar verenigen en opvoeren. Waarom? Weet ik niet! Misschien een ritueel.

Piet



Bijgewerkt door - Piet Jager op 09/10/2001 09:49:32

Bijgewerkt door - Piet Jager op 09/10/2001 09:52:41

[Jelte Pieter Dijkstra]

Maar nu to the point. Ook ik heb expres niet de varroa bestreden. Dit had als gevolg een hele slechte uitwintering! Bij de inwintering beschikte ik al niet over hele grote volken. Vervolgens de kwakkelende winter, baldadige jeugd, een fikse nosema besmetting, verbouwing van mijn stal, wat veel geschuif met volken inhield en de varroa, zorgden ervoor dat ik weinig goede volken overhield! Al in begin van het voorjaar had ik bij de buckfast en schiercarnica last van varroaslachtoffers, bijen zonder vleugeltjes. De volken bleven stilstaan in hun ontwikkeling. Ik heb toen deze volken uit noodzaak bestreden met apistan. Ik kon niet langer aanzien dat mijn bijenstand ten onder ging. Ook de hele honingoogst zou anders dat jaar in het niet vallen. Ik had gelukkig iets eerder ook nog drie volken aangekocht.

Vervolgens zag je deze volken heel langzaam weer bij de berg opkrabbelen. Het varroavolk daarentegen had nergens last van. Het was natuurlijk een groot volk(door de afvliegende buckfastbijen in de herfst) en daardoor had het veel veerkracht. Totdat de linde inzette! Precies hetzelfde tijdstip als dat bij jouw gebeurde Piet! Ik zag allemaal vleugelloze bijen naar een centrale plek schuifelen. Een fikse besmetting dus. Maar ik dacht telkens:
'

[Piet Jager]

'k Vind het bijzonder belangrijk dat er eindelijk eens een begin wordt gemaakt met het beschrijven van iemands ervaringen op weg naar varroaresistentie.
Wat je dan allemaal meemaakt, daar schrijf je liever niet over, want dat is niet diervriendelijk. De weg naar vooruitgang gebiedt ons echter dat wel te doen. Meestal worden alleen geslaagde pogingen achteraf op schrift gesteld, maar de weg er naar toe moet ieder kennen, wil hij niet voor verrassingen komen te staan. Ik zou dan ook graag zien dat hier meer pogingen uitvoerig werden beschreven. Wij weten dat Romee al 5 jaar lang niet aan varroabestrijding doet, maar meer weten we niet! Haar vallen en opstaan is ons niet bekend! Het taboe is, dacht ik, nu wel doorbroken, ook al blijft het voor velen alsnog een groot donker gat. Ik hoop van harte dat we elkaar hierin de weg wijzen en onder- steunen.

Piet

[Romée van der Zee]

Het is zeker geen onwil dat ik er niet over schreef. Ik heb een lijstje met onderwerpen voor me, en ik kom er nauwelijks aan toe. Een weerstand is in dit geval bovendien, dat ik op dit punt niet wil evangeliseren. Ik heb nooit beweerd, dat het zonder bestrijding mogelijk is. Wel dat het de moeite waard is om het te onderzoeken. Naar mijn mening wordt veel te makkelijk gesteld dat volken na 4 jaar het loodje leggen.
Ik wilde voor mezelf uitproberen hoe het in de praktijk ging. Net als Piet, en Jelte Pieter. Het valt me tot nu toe mee. Ik zie soms vleugellamme bijen, maar lang niet zoveel als 15 jaar geleden toen ik het probeerde met om het jaar een mierenzuurbehandeling. Ik plaats trouwens ook geen onderleggers meer, en weet niet hoeveel mijten er vallen. Ik haal geen gekke dingen uit, zoals laten afvliegen van/op mijn bijen. Ik weet hoeveel verstoring dat geeft. Ik doe vooral niets bijzonders, en accepteer een broedstop als een welkom gegeven. Er zijn op mijn stand volken verloren gegaan door darrenbroedige moeren/eierleggende werksters (2 x), maar verder niet. Ik heb net zoveel volken als een paar jaar geleden, en geef regelmatig wat weg.
Op het forum moet ik heel secuur zijn, en overal backups van maken, etc. Ik zit er met mijn neus bovenop. Mijn bijen koesteren zich in de relatieve verwaarlozing die voor hen is weggelegd.
Ik wil voor mezelf vaststellen of het zonder bestrijding kan. Als dat al lukt, dan kan ik geen enkele uitspraak doen over de oorzaak. Daarvoor is een gecontroleerde opzet, met controlegroep nodig.
Verder wil ik nog opmerken, dat als ik vind dat de rol van mijten in de aanpassing wordt onderschat, dat dat niet betekent dat ik de rol van bijen niet belangrijk vind.
Romée