De blik gericht op het totaalbeeld

[Piet Jager]

De blik gericht op het totaalbeeld

De Franse onderzoeker Claude Bernard deed op het gebied van micro-organismen de volgende uitspraak: '˜De microbe is niets, het terrein is alles.' Met terrein wordt hier het totaal van lichamelijke, psychische en mentale omstandigheden bedoeld, die een potentiële ziekteverwekker in de mens aantreft. Om grip te krijgen op een zaak moeten we dus het totaal van leven kunnen overzien.

Als ik dit beeld door trek naar de varroabestrijding, kom ik tot de conclusie, dat als we alleen de varroa doden het terrein zelf onveranderd blijft en is het hoogstens een kwestie van tijd voordat we met een nieuw probleem worden geconfronteerd. Het is niet mogelijk tientallen jaren lang ongestraft hier mee door te gaan.

Niet gefocust zijn op het doden van de varroa, maar het volk optimale en natuurlijke leefomstandigheden bieden. 'De varroa is niets, het terrein is alles' We zullen dus onze manier van imkeren moeten evalueren om van hieruit nieuwe lijnen te ontwikkelen.

De varroa zelf zal een remmende werking op haar ontwikkeling tot stand brengen om haar eigen voortbestaan zeker te stellen. In de natuur wordt nooit een partner op het spel gezet die van waarde is voor de overleving.

Met 'de blik gericht op het totaalbeeld' wil ik een aanzet geven tot veranderd denken.

!Piet

[Piet Jager]

Uitgaande van de stelling: '˜de varroa is niets, het terrein is alles' zouden we dus moeten inzetten op de kwaliteit van de natuurlijke leefomstandigheden van het bijenvolk, zowel binnen als buiten de kast en daaruit voortvloeiend de vitaliteit van het bijenvolk. Zo'n inzet laat zich uiteraard onmiddellijk vertalen in de kwaliteit van het broedproces, als bakermat van zowel de mijt als de bij.

Door onze vele imkertechnieken, zwermverhinderingsmethoden en reizen naar monoculturen wordt dit broedproces echter vaak zeer negatief beïnvloed. Bij vroegere reizen naar het koolzaad, klaagden wij vaak over een behoorlijke varroabesmetting en schreven dit toe aan de volken van imkers, die hun bijen niet zorgvuldig genoeg hadden bestreden. Het zou mogelijk zijn, maar de grootste kans is dat in onze volken de thuisbijen als het ware zijn weggezogen van de broedverzorging naar de nectarverwerking. Met als gevolg een ondermijning van de kwaliteit van het broedproces en daardoor een explosieve toename van het aantal mijten.

Met onze zwermverhinderingsmethode en onze zwermtrage koninginnen is het broednest vaak onnatuurlijk groot en onderhevig aan schommelingen in de verzorging bij intensieve ingrepen door de imker dan wel bij plotselinge weersverandering, hetgeen een kwalitatief broedproces niet ten goede komt.

Mijten raken gedesoriënteerd als het voer in grote hoeveelheden is opgeslagen en verzegeld. Door na een dracht direct te slingeren geven wij op een onnatuurlijke manier weer alle ruimte aan het broednest c.q. de varroamijt en krijgen onze bijen geen rustperiode om zich te herstellen van een zware dracht met als gevolg een negatieve werking op het broedproces.

De mijt was in het verleden aangepast aan de Apis Cerana, de Aziatische honingbij. Deze volken waren echter veel kleiner, zwermden vaker en haalden minder honing. Vandaar dat ze in de beroepsmatige imkerij verdrongen zijn door de uit Europa geïmporteerde Apis Mellifera met alle gevolgen vandien. De Apis Cerana werd onder zoveel mogelijk natuurlijke leefomstandigheden gehouden, waarin het broedproces nauwelijks geweld werd aangedaan.

De kwaliteit van het broednest zou wel eens de sleutel kunnen zijn tot een acceptabele samenleving van bijenvolken en mijtenpopulatie.

!Piet

[Ed Pieterse]

Hallo Piet,

Je gaat echt te ver met je opmerking:

"In de natuur wordt nooit een partner op het spel gezet die van waarde is voor de overleving."

Dit is namelijk niet waar. Er sterven steeds weer soorten uit, als de predatoren de overhand krijgen. Er zijn gebieden in Afrika, waar geen wild meer rondloopt. En als we de vossen hier bv hun gang laten gaan hebben we snel geen grondbroeders meer. Ga zo maar door. Als het "voer" op is trekken de predatoren ook weg.

Ed Pieterse

[Piet Jager]

Hoi Ed,

Jij hebt het over predatoren, terwijl het in mijn artikeltje gaat over een
'goedaardige' parasiet/gastheer relatie, althans dat beoogde ik ermee.
In de natuur is de vos niet de partner van de patrijs en de patrijs is niet de partner van de vos, dat is dus wel even iets anders!

!Piet

[maartenkleijne]

Beste Ed, als het waar was dat vossen en patrijzen elkaar niet verdragen zouden de patrijzen aal duizenden jaren gelden uitgestorven zijn. Vossen zijn niet zo heel slim en vreten voornamelijk muizen en sprinkhanen en bessen. De muizen zijn weer voedselconcurrenten van patrijzen omdat ze allebei zaden eten. Dit is weer een van de fabeljtes die mensen -in dit geval vooral jagers- hebben verzonnen.

Het zelfde fabeltje doet ook de ronde over vossen en weidevogels. Weidevogels die in het hoge gras broeden hebben weinig van vossen te vrezen, en kunnen bovendien een paaaaserende vos makkelijk schrik aanjagen. In het algemeen is het zo: als mensen met grote stelligheid iets beweren over hoe hte in de natuur toegaat is het meestal niet waar. Als het wel waar is ligt het op het niveau van 'het zou misschien kunnen dat....'

Net zo'n fabeltje is het dat bijen uit zouden sterven als er geen imkers waren om varroa te bestrijden.

[Piet Jager]

Laat ik voorop stellen dat we bij een '˜goedaardige' parasiet/gastheer relatie niet kunnen spreken van symbiose. Met symbiose bedoelen we namelijk het duurzaam samenleven van verschillende organismen, die van elkaars aanwezigheid profijt hebben (geven en nemen). Naast symbiose kennen we echter ook antibiose. Hiermee bedoelen we de wederzijds remmende werking op de ontwikkeling van organismen om het eigen voortbestaan zeker te stellen. In de natuur worden (althans bij symbiose) nooit partners op het spel gezet die van waarde zijn voor de overleving. Er ontstaat een soort van natuurlijk evenwicht.

Dit natuurlijke principe van een evenwicht tussen symbiose en antibiose vinden we bij het gebruik van natuurlijke antibiotica voor mens en dier. Natuurlijke antibiotica brengen de natuurlijke micro-organismen in ons lichaam nooit blijvende schade toe. Dat komt doordat het versterkte afweermechanisme de '˜goede' microben met rust laat en doordat het '˜schoongemaakte' milieu van bloed en weefsels betere leefomstandigheden biedt aan de wenselijke micro-organismen, die zich in de loop van vele duizenden jaren aan de mens hebben aangepast.

Zo zouden we ook naar het lichaam van een bijenvolk kunnen gaan kijken. In de parasiet/gastheer relatie is echter geen sprake van symbiose, maar misschien kunnen we er toch iets van leren.

Misschien moeten we randvoorwaarden scheppen, waarin een antibiose beter gestalte kan krijgen, zodat een remmende invloed op de ontwikkeling van de varroa. beter gewaarborgd is. Zowel de bij als de varroa worden in het zelfde '˜nestje' geboren. Vanuit dit nestje kunnen natuurlijke antibiotische prikkels uitgaan op de varroa. Deze natuurlijke antibiotica zijn volop te vinden in de eigen was van de bijen. Bestaat er soms een verband tussen het massale gebruik van kunstraat en de massale ontwikkeling van de varroa? Verder zou een ongestoord en optimaal broedproces en een onder alle omstandigheden beheersbare broednest deze antibiose kunnen bevorderen.

Zouden onze massale bijenvolken soms niet een beetje in toom (ook antibiose!) moeten worden gehouden door de varroa (.., die ook recht op leven heeft!), om de concurrentiepositie met andere insecten weer in evenwicht te brengen? Onze '˜groot '“ groter '“ grootst' en '˜goed '“ beter - best' idealen worden altijd door de natuur gecorrigeerd c.q. afgestraft. 'De varroa is niets , het terrein is alles'. We moeten het totaalbeeld van leven overzien!

We zouden het afweermechanisme van het bijenvolk kunnen versterken, door niet meer te streven naar productievolken, die in leven moeten worden gehouden met allerlei chemische '˜geneesmiddelen'. Niet meer selecteren op volken, die weinig propolis aanzetten.. Geen roofbouw meer plegen op onze volken door 3x per jaar alle honing (inclusief de inhibine) te slingeren. Niet meer met veel kunst en vliegwerk allerlei natuurvreemde '˜stamboekmoeren' op de wereld te zetten. Geen grote aantallen volken meer op een beperkt gebied houden. (Ja, ik voel de boter op mijn hoofd al smelten, maar eentje moet het toch een keertje zeggen) Het is nog niet te laat, maar we moeten het wel met z'n allen doen!

Gelukkig zijn er hier en daar hoopvolle tekenen van '˜eenzame' volhardende pioniers, die ons reeds de weg wijzen en dan bedoel ik zeker niet alleen de omarmingen van de Russische Primorsky's.

!Piet

[Jelte Pieter Dijkstra]

De blik gericht op het totaalbeeld spreekt me erg aan.
Dat wil ik allereerst opmerken.

Hallo Piet (e.a.)
Verder schrijf je:

Laat ik voorop stellen dat we bij een '˜goedaardige' parasiet/gastheer relatie niet kunnen spreken van symbiose. Met symbiose bedoelen we namelijk het duurzaam samenleven van verschillende organismen, die van elkaars aanwezigheid profijt hebben. Naast symbiose kennen we echter ook antibiose. Hiermee bedoelen we de wederzijds remmende werking op de ontwikkeling van organismen om het eigen voortbestaan zeker te stellen. In de natuur worden (althans bij symbiose) nooit partners op het spel gezet die van waarde zijn voor de overleving. Er ontstaat een soort van natuurlijk evenwicht.

'Duurzaam samenleven van verschillende organismen' is inderdaad de definitie van symbiose. Als organismen van elkaars aanwezigheid profijt hebben, noemen we dat mutualisme. Het is een vorm van symbiose! Met symbiose bedoelen we dus niet alleen mutualisme. Het overbekende voorbeeld van mutualisme zijn korstmossen
Bij de vorm commensalisme heeft het ene organime geen voordeel en geen nadeel. En bij parisitisme heeft het ene organisme duidelijk een nadeel.

Nu het volgende. Je schrijft:

Deze natuurlijke antibiotica zijn volop te vinden in de eigen was van de bijen. Bestaat er soms een verband tussen het massale gebruik van kunstraat en de massale ontwikkeling van de varroa?

Hoe bedoel je dit?

En is het zo dat oude raat een hoger gehalt heeft aan antibiotische stoffen?
In dat opzicht zou het zinvol zijn om minder raten te vervangen(een afname van het massale gebruik van kunstraat.)

J.P.

[Piet Jager]

Kunstraat wordt op een kunstmatige manier samengesteld uit grondstoffen, die soms niet alle bij-eigen zijn en bevatten veelal chemisch stoffen, die wij liever niet zien. Hoe vaak en hoe hoog is het verhit geweest voor wij ze in de raampjes monteren? Waarom accepteert een moer (het volk) een ingehangen kunstraatraam zo slecht? Nieuwe raten worden altijd eerst door de bijen met propolis gereinigd en gedesinfecteerd voordat de koningin er haar eieren in legt

De eigen was van de bijen verdient echter verre de voorkeur. De eigen was van de bijen bevat propolis, kleurstoffen en een aanzienlijke hoeveelheid vitamine-A, waarvan bekend is dat het essentieel is voor de groeifactor en het gezichtsvermogen. 100 gram was bevat 4096 internationale eenheden. 100 gram rundvlees slechts 60. Dat zij niet alleen een rol speelt voor het conserveren van honing, maar ook voor de groei van de larven van nut kan zijn mogen we wel aannemen.

De flavonen en flavonoiden in de propolis versterken als een soort katalysator het eigen afweermechanisme. Propolis speelt bij de activering van het eigen hormoon- en immuunsysteem een centrale rol.

Wisten we dat niet of zijn we dat even uit het oog verloren, doordat we teveel bezig waren met het doppenproject, zwermtrage volken, mierenzuur en darrenraatmethode?

!Piet

[maartenkleijne]

Dit verhaal -samen met het geweldige huiswerk van Romee onder de titel 'Imkers, bijen en parasieten' is mij zeer uit het hart gegrepen. Wat een geluk dat er een Forum is waar mensen zo helder en to the point deze dingen uiteen vermogen te zetten.

[Erik Speksnijder]

Kunstraat wordt op een kunstmatige manier samengesteld uit grondstoffen, die soms niet alle bij-eigen zijn en bevatten veelal chemisch stoffen, die wij liever niet zien. Hoe vaak en hoe hoog is het verhit geweest voor wij ze in de raampjes monteren? Waarom accepteert een moer (het volk) een ingehangen kunstraatraam zo slecht? Nieuwe raten worden altijd eerst door de bijen met propolis gereinigd en gedesinfecteerd voordat de koningin er haar eieren in legt

Wat bedoel je hier precies mee? Ik ben er altijd vanuit gegaan, dat mijn (Bijenhuis) kunstraat wel 100% bij-eigen is; dat het niet verschilt van eigen-maak kunstraat.


Erik