De verdwijnziekte slaat toe !

[A.A. Staals]

De verdwijn ziekte slaat toe.

Ik heb de discussie over de verdwijnziekte met veel belangstelling gevolgd en wil hierop reageren door mijn ervaringen te vertellen.( ik werk met carnica maar heb met andere rassen ook ruime ervaring.)

Wanneer bijen begin september zijn ingewinterd, neemt het verzamelen van pollen sterk af. Vergeleken met volkjes die niet klaar zijn voor de winter, b.v. de volken die uit de bestuiving komen, halen reeds ingewinterde volken weinig of geen stuifmeel. Deze volken stoppen vrij snel met broeden. Tijdens het inwinteren, beginnend na de zomerdracht, worden de mijten bestreden. De laatste bestrijding van de zo goed mogelijk broedvrije volken heb ik dit jaar kunnen doen op 13 november. Ik heb niet alle volken op broedloosheid gecontroleerd, maar wel de volken die uit de bestuiving kwamen en welke pas half oktober zijn ingewinterd. Deze volken hadden toen nog enkele cellen gesloten broed. Op 10 december heb ik een volk geopend omdat ik nieuwsgierig was. Ik trof aan een stuk gesloten broed zo groot als een hand, was in het midden aan het uitlopen, aan de rand alleen enkele grote larven, maar geen eitjes of kleine larfjes. Deze koningin is dus rond 20 november weer aan de slag gegaan en nu weer gestopt.

Uit eigen (vanaf 1992,voor die tijd maakte ik 's winters geen kasten open) waarnemingen, o.a. door het plaatsen van volken in de kas voor bestuiving en het plaatsen van volken in vliegkooien, weet ik dat de meeste koninginnen rond de kortste dag weer aan de leg gaan. Het houden van volken in vliegkooien was overigens bedoeld voor het winnen van broed.. Dit heeft mij geleerd dat het doorbroeden in het najaar (van welk ras dan ook) wel mee valt en tevens hoe moeilijk het is om na een broedstop deze weer aan de gang te krijgen. Dit allemaal uitgaande van een vroege inwintering. Volken die lang doorbroeden zijn niet klaar voor de winter of hebben te weinig winterbijen door varroa-aantasting, zo'n volk probeert zich nog te redden. Dat het de grootste volken zijn die het loodje leggen is m.i . ook logisch, veel varroa's bij een steeds kleiner wordend broednest geven een hogere infectiedruk.

Uit mijn verhaal mag u opmaken dat ik vind dat niet de kwaliteit van stuifmeel of het warme najaar oorzaak zijn van het verdwijnen van volken maar het niet of niet voldoende effectief op het juiste moment bestrijden van de varroa. Als ik ongelijk heb zal ik dit in het voorjaar laten weten, maar tot nu toe is er niets wat er op wijst dat ik te maken krijg met een verhoogde uitval.
ad staals

[leendert]

Dat het de grootste volken zijn die het loodje leggen is m.i . ook logisch, veel varroa's bij een steeds kleiner wordend broednest geven een hogere infectiedruk.

Als ik ongelijk heb zal ik dit in het voorjaar laten weten, maar tot nu toe is er niets wat er op wijst dat ik te maken krijg met een verhoogde uitval.

Is dan de conclusie dat je beter kleinere volken kunt inwinteren? (zie Aalster methode) of misschien juist als ultiem redmiddel, in september het laatste broed moet verwijderen bij zwaar geinfecteerde volken?

Gelukkig wijst er bij jou niets op een verhoogde uitval, maar voor velen die met deze "verdwijnziekte" geconfronteerd werden, was er vooraf geen enkele indicatie dat er iets niet in orde zou zijn....

Hoeveel volken heb je?



Leendert van den Bosch

[A.A. Staals]

Dat is een foute conclusie. Zowel grote(hoofd)volken kunnen worden ingewinterd als kleine volken. De kleinste eenheid is een kirchainer met opzet bakje.
Kleine volken zwermen vegers etc. zullen meestal veel minder zwaar besmet zijn met varroa en daarom minder gevoelig zijn voor een niet of te late varroa bestrijding. Broed vernietigen is niet gewenst omdat het broed van augustus en september de winterbijen opleveren. Je moet vroeg beginnen met inwinteren + varroa bestrijden en als de volken broedvrij zijn de restmijten bestrijden.
Wat betreft het aantal volken: Een volk uitval is minder dan 1% uitval


ad staals

[marc]

Ad, elke werkwijze die tot succesvol overwinteren leidt is te respecteren, maar we hebben allen nu eenmaal nogal snel de neiging overhaaste conclusies te trekken.
Deze kwestie mag niet ontaarden in een geargumenteer pro carnica of pro buckfast, ALLE bijen van zwart tot geel verschuiven de laatste jaren hun broedstop (als hij er al komt). Voor elke bij betekent het een aanpassing.

Wanneer bijen begin september zijn ingewinterd, neemt het verzamelen van pollen sterk af

Dit zou ik niet voor wet durven aannemen als je ziet met welke vrachten ze in de maanden oktober en november nog kwamen aanvliegen en niet alleen hier maar ook bij andere imkers met andere bijen.

Dat het de grootste volken zijn die het loodje leggen is m.i . ook logisch, veel varroa's bij een steeds kleiner wordend broednest geven een hogere infectiedruk.

De voorkeur voor het overwinteren van kleine of grote volken laat ik in het midden, het gaat bij mij met beiden prima, maar ook dat heeft met het plaatselijke stuifmeelaanbod en -kwaliteit te maken. Ieder moet in zijn situatie uitmaken wat best is.
Indien er een stuifmeelaanbod is voor het gezond grootbrengen van x aantal broedcellen, maakt het niet zoveel uit of je die verdeeld in 5 grote volken of in 10 kleinere. Hou je meer volken dan goed is voor het bestaande aanbod dan gaan de grote verbruikers (grote kasten) daar natuurlijk ook eerst aan ten onder.

Uit mijn verhaal mag u opmaken dat ik vind dat niet de kwaliteit van stuifmeel of het warme najaar oorzaak zijn van het verdwijnen van volken maar het niet of niet voldoende effectief op het juiste moment bestrijden van de varroa.

Ik zie dit niet dadelijk als de logische gevolgtrekking uit je werkwijze, bovendien zijn er heel wat imkers die met een lage varroadruk ook volken verliezen.
Je zegt ook dat je de varroabehandeling doet tijdens je inwintering van de volken, deels voor begin september, voor anderen pas in oktober ! Je overwintert ze beiden prima, welk is dan het juiste moment voor de behandeling ?
Het omgekeerde komt ook voor : ik overwinter momenteel één sterk volk dat na elke mierenzuurbehandeling terugviel op zijn oorspronkelijke mijtenval.
In tegenstelling tot alle andere volken, die nauwelijks mijtenval vertonen, blijft deze kast hangen op 35 mijten/dag (meting gisteren).
Veel te veel, en dus in jouw ogen een vogel voor de kat (groot volk en mijtendruk). Het volk bezet de volle 11 ramen, ziet er erg vitaal uit en werd goed ingewinterd.
Ik beschouw dit als een proefvolk, hou het grondig in de gaten en vergelijk steeds met de buurvolken die weinig varroadruk kennen.
Niets laat uitschijnen dat dit volk het slechter gaat doen dan de andere.

Ik onthou hier vooral dat een behandeling kort in de zomer zeer belangrijk is voor het verminderen van de verzwakkingsfactor varroa.
Bedankt voor je opbouwende reactie, hopelijk volgen er nog vele.

[A.A. Staals]

Beste allemaal
Ik wil proberen in een reactie alle vragen te verduidelijken.
Met volk legt 't loodje heb ik bedoeld wat iedereen ziet, een kast voer met soms nog de koningin en een paar bijen en wat cellen gesloten broed.
Broedstop verschuift niet deze beïnvloed je met de manier van inwinteren.
Lage varroa druk. De varroa druk van een volk dat verdwenen is kun je niet bepalen en de besmetting kan onderling sterk verschillen. En mijn vraag is dan: Hoe weetje dat de besmetting laag is? Ik heb soms ook gedacht dit volk heeft weinig mijten terwijl achteraf bleek zwaar besmet te zijn.
Volken vroeg of laat inwinteren : Laat inwinteren heeft als reden dat het niet eerder kon. Ik geef alleen aan dat deze volken, die uit de kas komen, zich anders gedragen dan de reeds ingewinterde volken. Zij zetten nog broed aan en halen daarom stuifmeel. Ze komen meestal vrij klein de winter uit.
We moeten voorzichtig zijn met vergelijken. Hier en ver weg durf ik niets van te zeggen. Een voorzichtige vergelijking in mijn omgeving leert mij dat zij die op de zelfde manier werken als ik 'geen'

[Piet Jager]

Mogelijke oorzaak?
In juli/augustus is de opgebouwde varroadruk het grootst. In augustus worden ook de winterbijen geboren, die door voedsterbijen met te kleine voedersapklieren worden grootgebracht, waardoor de broedverzorging in gebreke komt en deze bijen een kortere levensverwachting hebben. De voedsterbijen zijn namelijk eerder in het popstadium geparasiteerd geweest door de varroa, waardoor te kleine voedersapklieren ontstaan. In november begint zich tevens al een ongunstige leeftijdsstructuur van het volk af te tekenen. Wie onvoldoende, te laat of niet heeft bestreden, krijgt daardoor onherroepelijk te maken met de zogenaamde verdwijnziekte.

"Een bij, die als pop geparasiteerd werd door een varroamijt, is duidelijk verzwakt. Deze bij leeft korter, heeft minder ontwikkelde voedersapklieren, is vatbaarder voor vergif en is waarschijnlijk ook gevoeliger voor ziekten." - Bron: Schneider (1986)

Stond al op pag. 1 in het onderwerp
Zelfde conclusie, die Ad nu trekt!

!Piet

[marc]

Ad beweert :

Broedstop verschuift niet deze beïnvloed je met de manier van inwinteren.

In mijn geval is dit duidelijk niet zo. De inwintering is hier eind september achter de rug en bij de laatste controle op 15 november vond ik nog grote plakken broed. Volgens mij is broed enkel temp. en voedselafhankelijk. Ik zou hier nog eerder durven spreken van een duw in de rug wanneer hen een overmaat aan voedsel wordt aangeboden.

Ik had graag de ervaring van andere imkers hierover gekend :

Verschuift de broedstop niet mee met de verschuiving van het klimaat maar wordt hij bepaald door het tijdstip van inwinteren, na de inwintering stopt het broed vanzelf ? Indien dit zo zou zijn, is dit dan rasgebonden ?

[maartenkleijne]

Wat een goede bijdrage Marc!

Vraagje: was het niet zo dat -ruim- stuifmeel binnenbrengen betekent dat er nog open broed in de kast zit en dat dus nog winterbijen (en varroa's) gemaakt worden, of kunnen ze ook stuifmeel gaan hamsteren?

[marc]

Lijkt me logisch ja, maar voor Ad zou dat dan betekenen dat hij na zijn inwintering eind augustus nog weinig stuifmeel zag binnenkomen. Dat zou straf zijn.
Nog meer ideeën ?

[Ria van den Berg]

Maarten schreef : " Stuifmeelkwaliteit is een questie van stuifmeelvariatie heb ik me altijd laten vertellen.
Een overdaad van één soort stuifmeel kan net zo slecht zijn, als een tekort aan stuifmeel "

Ik heb geleerd dat er wel degelijk kwaliteitsverschil in stuifmeel is. Stuifmeel is de eiwitvoorziening voor de bijen en net zoals bij onze voeding zijn er kwalitatief hoge en lage eiwitten. Wij hebben een vrij monotoom drachtgebied : wilgen in het voorjaar, paardebloem, koolzaad en klaver. Wilg en klaver zijn uitstekend, paardebloem wordt altijd een beetje op neergekeken. Het valt ons op dat er in de paardebloemtijd (en paardebloemen zijn bij ons massaal)veel bijen met stuifmeel van wilde zure kers en wilde framboos binnenkomen, veel kleinere drachten. Misschien omdat de kwaliteit van dat stuifmeel beter is ?
Leen komt net langs en zegt dat ik maar moet schrijven, dat bij ons de bijen i.h.a geen stuifmeel in het najaar halen, want meestal gaan de planten dood aan een "dodelijke vorst", vaak al in september. We zijn blij als we bij het inpakken in oktober nog wat bijen met klompjes stuifmeel zien binnenkomen, b.v. van een tweede ronde vrijwillig opgekomen koolzaad. Toch winteren wij later in dan de meeste Nederlanders, we voeren vanaf half september. Onze bijen zitten dan met "niks" tot eind april als de eerste wilgen bloeien. Ons winterverlies is gemiddeld 15%.

Bertus het verdwijnen in Brazilie is één van de negatieve eigenschappen van de geafrikaniseerde bij, die bij de geringste verstoring hun nest verlaten (en misschien ook wel bij een te hoge varroadruk).

Ad Staals schreef : " Dit heeft mij geleerd dat het doorbroeden in het najaar (van welk ras dan ook) wel mee valt"

Ik kan niet goed de Nederlandse situatie beoordelen, maar hier kunnen Italiaanse moeren wel flink doorgaan en zo'n volk verhongert meestal in onze winters.Leen vindt, als hij de afgekeurde volken uitblaast in de sneeuw eind november of begin december, bij de "weer goed geworden volkjes" vaak vuistjes broed. Ik vraag me af of die (hele) jonge moeren wel stoppen in de winter.

Is er trouwens echt niemand op het forum die meer weet over de relatie varroa/stuifmeelvoorziening in een volk ?


vanuit de Peace River Vallei, Ria van den Berg
leven op een imkerij in Canada : http://www.vandenbergfamily.ca