Bamboestokken en houtblokken

[bijanja]

Wie kan mij informatie geven over het maken van nesten voor bijen van bamboestokken en houtblokken en eventueel van vogelnestkasten?

Op deze manier wil ik graag eens kennismaken met de bijenwereld. Maar hoe maak je op een eenvoudige manier nestgelegenheid. Wanneer hang je de nesten op en waar en hoe hoog?

Alle informatie is welkom.

[Bart Maes]

Ik hoop dat je na het lezen van deze tekst een eind geholpen bent, als je natuurlijk solitaire bijen bedoelt.

mvg. Bart

NESTKASTJES VOOR WILDE BIJEN

De afdeling Fysiologie, Entomologie en Bijenteelt (R.U.G) in samenwerking met de Plantentuin Universiteit Gent en het departement Agro-ecologie (Universiteit Göttingen) onderzoeken de geografische verspreiding van wilde bijen in Europa.

In dit project komt de biodiversiteit aan bod : welke bijen worden gedetecteerd met deze nestvallen. Het is noodzakelijk zoveel mogelijk locaties in Europa te controleren aangezien de klimatologische factoren en talrijke andere voorwaarden sterk verschillen in België, Duitsland,....

Het informatiecentrum voor bijenteelt plaatste acht nestkastjes op twee verschillende plaatsen in de Plantentuin te Gent. De nestvallen bestaan uit PVC-buizen gevuld met bamboestengeltjes en staan opgesteld op een hoogte van ongeveer 1 m. Deze bijennesten vormen een belangrijk meetpunt in het project. Het informatiecentrum ontwierp twee infoplaatjes met een krte uitleg voor de bezoeker van de Plantentuin. Iedereen kan deze nestkastjes gaan bekijken in de Gentse Plantentuin.

ALGEMEEN

Bijen vezamelen nectar en stuifmeel. In tegenstelling tot honingbijen leven de meeste wilde bijen solitair ; elk moer verzorgt haar eigen nest. Langs hun bestuivingscapaciteit vormen zij een essentiële schakel in het terrestrische ecosysteem. De bijenfauna van Europa bestaat uit ongeveer 1500 soorten. Solitaire bijen komen zowat over de gehele wereld voor, maar leven toch het liefst in warme, droge streken. Rond de Middellandse Zee bijvoorbeeld vinden we veel meer soorten dan bij ons.

In feite kunnen we de wilde bijen in 3 categoriën onderverdelen. Ten eerste zijn er de kolonievormende soorten, gewoonlijk hommels genoemd, die net als de honingbij een sociale gemeenschap vormen. Het overgrote deel van de wilde bijen doet echter zelf aan broedzorg. Maar er zijn ook verschillende soorten die profiteren van het werk van andere wilde bijen, of beter bekend als koekoeksbijen.

De vrouwelijke solitaire bijen verrichten meestal elk afzonderlijk alle handelingen en dragen alle materialen, nodig om op te groeien en de overleving van het gesclacht te waarborgen, zelf aan. Er zijn geen werksters en er wordt geen wintervoorraad aangelegd. Ze vormen ook geen echte concurenten voor de honingbij. Solitaire bijen maken zelf een geschikte holte of passen een bestaande holte aan voor de aanleg van één of meerdere cellen. Het nest bestat gewoonlijk uit een ingang en een aantal broedkamers. In elke kamer wordt slechts één eitje gedeponeerd, telkens op een hoopje bijenbrood. Naargelang de soort gebruikt de bij zeer verschillend materiaal bij de afwerking van haar nest, zoals een groene mastiek van gekauwd plantenmateriaal, een cement van aarde en speeksel of stukjes bladeren. Hierbij wordt nooit was gebruikt. Indien nodig zal een bij eerst de holte reinigen, daarna bouwt ze de broedkamers. Ze bekleet eerst zorgvuldig de wand, daarna verzamelt ze stuifmeel en nectar en maakt daar een bijenbroodje van. Hier bovenop deponeert ze een eitje en sluit de kamer af. Als alle kamers afgewerkt zijn verlaat het vrouwtje meestal voor goed haar nest en bekommert zich niet meer om haar nageslacht.

In de lente of de vroege zomer verlaten eerst de mannetjes hun overwinterigsplaats en gaan naarstig op zoek naar de vrouwtjes, die weldra zullen verschijnen. Een bevrucht vrouwtje zoekt naar een geschikte nestplaats. Sommige soorten keren terug naar hun overwinteringsplaats. De nestkeuze valt gewoonlijk op korte buisvormige ruimtes, zoals een holle, dode tak, een stengel, een kier in een muur, maar de meeste soorten graven een tunnel in de grond. Na 4 tot 10 dagen (naargelang de soort) komen de larven uit en voeden zich met het bijenbrood. Als dit op is, na 2 tot 4 weken, spint de larve zich in een cocon en maakt een rustperiode door. Na deze periode verpopt de larve zich en vormt zich om tot een volwassen insect. Sommige soorten overwinteren tijdens hun rustperiode, andere maken de winter door als volwassen insect, maar ze zijn volledig op zichzelf aangewezen. In het nieuwe seizoen, op een mooie lentedag, verlaten de jonge bijtjes hun winternest en vliegen een zich steeds herhalende levensloop tegemoet.

Solitaire bijen bezitten een aantal zeer belangrijke eigenschappen : veel soorten bezoeken slechts één of enkele plantesoorten en het zijn zeer efficiënte bestuivers, voor bepaalde gewassen, bv. luzerne en sommige fruitsoorten, overtreffen ze zelfs de honingbij. Solitaire bijen vertonen geen agressief verdedigingsgedrag, daar de opoffering niet zinvol is in het kader van het voortbestaan van de soort.

In onze tuinen kunnen we de bijen op verschillende manieren helpen aan nestgelegenheden. (houtblokken, holle of merghoudende stengels, rietbundels, bamboe,...) met verschilende diameters en plaats deze liefst in volle zon. Bij gebrek aan dode bomen of oude boomstronken kunnen b.v. in houtblokken gladde gaatjes van min. 3 cm tot max. 25 cm diep, met diameters van 1,5 tot 10 mm worden geboord, maar de gang mag slechts aan één kant open zijn. In vermolmd hout kunnen enkele lokgaatjes worden geboord. Ook bundels snoeihout, dat van binnen hol is of merg bevat (vlier, framboos, jasmijn, bes, braam,...) kunnen verticaal of horizontaal worden opgehangen op een zonnige plaats. Eventueel het merg vooraan wat uithollen. Bamboe met verschillende diameters is ook zeer geschikt. Paden, stoepen, steilrandjes en muren kunnen eveneens goede nestplaatsen zijn voor zover ze niet volledig toegevoegd zijn en voldoende holtes vertonen. Verder is het belangrijk om een zo groot mogelijk gamma aan drachtplanten aan te brengen in onze tuin.

Er bestaat een relatie tussen de tonglengte van bijen en de plaats waar de nectar zich bevindt in de bloem. Zo bijvoorbeeld vliegen zijdebijen, zandbijen en groefbijen enkel op bloemen waar de nectar gemakkelijk te puren is, zoals op schermbloemigen, composieten, kruisbloemigen en vetplanten. Behangersbijen, metselbijen, wolbijen en sachembijen hebben een langere tong en bevliegen voornamelijk lipbloemigen, vlinderbloemigen en soorten uit de helmkruidfamilie.

In vrijwel alle bijen die in holle stengels en gaten nestelen zit een beschermingsmaatregel ingebouwd tegen sluipwespen ; achter de afsluitende prop komt nooit direct een cel, wel een lege ruimte van 1 of meerdere centimeters lang.

[bijanja]

Hallo Bart,

Bedankt voor de informatie. Ik denk dat ik hier even verder meer uit de voeten kan.

[Bart Maes]

Succes en veel plezier ermee!![:)][:)]

[bijanja]

Hallo Bart,

Ik heb toch nog een vraagje. De nesten van bijen moet je niet te hoog ophangen, maar hoe gaat het dan als het regent. Het lijkt mij dat de nesten dan nat of vochtig worden? Er staat in jouw stuk ongeveer 1m hoog. Echter ik heb ook ergens gelezen dat het lager kon. Nou zal het met een kast wel meevallen maar hoe zit het met bamboestokken en vogelnestkasten.

[Bart Maes]

Je zou kunnen boven de nestkasten of de bamboestokken een plankje hangen om de nestingangen te beschermen. Echt nodig is het niet als je de nesten ophangt met de ingangen NIET naar het westen gericht, zodat de regen er niet inslaat. In de vrije natuur zijn er ook geen afdakjes voorzien. [:)]

[abejón]

Heel dichtbij mijn kasten hebben zich een paartje Staartmezen, Koolmezen en een Heggemus familie gevestigd. Tegen de gevel, in een Kamperfoelie zitten in een buidelje de Staartmezen. Net als een IJsvogel duiken deze kleine vogetjes op de bijtjes die nu af en aan vliegen van en naar de Paardenbloemen. Natuurtijker kan het toch niet? Dan vergeet je even als dorpsimker de steken van dit afgelopen weekend.

Jan.

[bijanja]

Afgelopen weekend heb ik een nestgelegenheid van bamboestokken opgehangen. Niet op 1m hoogte maar hoger en deels onder een afdak. Ook heb ik een oud vogelnestkastje met mos in de volle zon onder een afdak op hoger dan 1m neergezet. Daar stond al een blok hout (gekocht in tuincentrum) met gaten en deels waren de gaten al gevuld.

Maar even een vraag over dat blok hout. Die gaten waren vorig jaar ook al gevuld maar dan zouden er toch al bijen uitgekomen moeten zijn? Zijn deze nesten mislukt ofzo of blijven sommige nesten langer gevuld?

[Hans van der Post.]

Elk bijensoort heeft zo zijn "vliegtijd" = tijd van uitkomen, paren, nest maken enz.
Op deze site kun je zien dat er bijen zijn die nu vliegen maar ook soorten die pas in juni - augustus het zonlicht zien. Gemiddeld leeft een soort drie - zes weken.
http://www.wildebijen.nl/vliegkalender.html
Hans

[bijanja]

Bedankt Hans ik wist niet dat er zoveel bijen zijn. Maar begrijp ik het goed dat dit de tijden zijn waarop ze vliegen? Is dat een ander tijdstip dan waarop ze als larve uitkomen en dan gaan vliegen?