ras terug kweken

[maartenkleijne]

In de jaren 60 heb ik een artikel gelezen over maffe onderzoekers die in Engeland een experiment deden met hondenrassen in het '˜wild' op een groot terrein. Ze brachten allerlei hondenrassen bij elkaar, groot en klein, wit, bruin, gevlekt en zwart. Ze gaven ze deels hondenvoer, en deels ook levende konijnen.
Het doel van de exercitie was te experimenteren wat voor hondenras er uit de bus zou komen en hoeveel generaties dat zou duren. Bovendien dacht men dat het eindresultaat iets zou kunnen vertellen over de oorspronkelijke afstamming van het verschijnsel '˜hond'.

De onderzoekers rapporteerden dat al binnen 2 of 3 generaties een tamelijk uniforme hondensoort te voorschijn kwam. Tot hun verrassing ging de diversiteit snel verloren.
Dat had twee simpele oorzaken:
-de kleine hondjes konden de concurrentie niet aan en bovendien paarden ze alleen met elkaar. Een generatie verder waren ze verdwenen.
-de grote, sterke, agressieve honden legden het loodje omdat ze te asociaal waren en teveel eten nodig hadden en lomp en traag waren.
De middelmatige honden waren het meest sociaal, vermengden zich naar hartelust en beslechten het pleit binnen 2 generaties. De oorspronkelijke wild kleur werd ook heel snel dominant. Alleen zwart bleef nog lang aanwezig, net als in het wild. Deze snelle verkleuring werd door de onderzoekers toegeschreven aan het recessief zijn van alle andere kleurschakeringen.
Het formaat bleef duidelijk kleiner dan wilde wolven. De onderzoekers hadden dar twee alternatieve hypothesen en voor:
-van origine zit er toch jakhalsbloed in honden.
-de gecreëerde leefomstandigheden bevoordelen niet de extra kracht van de wat grotere formaten.

Ik haal dit verhaal aan ter onderbouwing van mijn hypothese dat ook onze bijen weer snel, binnen een paar generaties, terug zouden kunnen zijn bij het oorspronkelijk inheemse ras als we ze daarvoor de kans geven.
Het enige wat daarvoor nodig is: elk jaar de zwakke broeders laten uitsterven en niet teveel inteeltlijnen kunstmatig in leven houden. Het mooiste zou zijn als er een aantal regio's worden vrijgemaakt van exotische inteeltlijnen.

[Piet Jager]

En dan verder ..?
Wat zijn jouw achterliggende beweegredenen?

- Varroabeheersing op basis van een natuurlijk concept?
- Bijen houden op basis van een ecologisch geheel?
- Honing winnen alleen voor eigen gebruik?
- En je eigen huis-apitherapie (huisapitheek)?

Ik denk, dat we onze ‘oude’ inheemse bij daar niet specifiek voor nodig hebben. Als we onze huidige mengvorm gewoon laten uit kristalliseren, krijg je de oerbij niet te terug, net zo min als je uit die hondenmix de jakhals terug zou krijgen. En dat hoeft volgens mij ook niet.

Als je op je eigen stand gewoon met de huidige mengvorm verder gaat en consequent selecteert op vitaliteit en zachtaardigheid, kom je al een heel eind in de richting van jouw doelstellingen. Je moet je bedrijfsmethode dan wel bijstellen en niet meer verenigen, etc., etc.

Maar willen we dat wel . . . .????????

!Piet

[maartenkleijne]

Ik denk dat onze varroa 'destructor' is geworden door onze inteeltrassen met onnatuurlijk grote broednesten zonder broedpauzes dankzij het drijfvoeren. Het gaat mij niet alleen om een natuurlijk varroabestendig ras, maar ook om een ras dat bij voorbaat bestand is tegen de talloze nieuwe plagen die ons vast nog wel vanuit de hele wereld te wachten staan.

De oorspronkleijk zwarte bij terug kweken zal vast niet helemaal gaan al was het maar omdat zowel dracht als klimaat sindsdien nogal zijn veranderd.
Verenigen doe ik inderdaad niet. Zwakke volken mogen van mij in de winter uitsterven tenzij ze een wonderbaarlijk herstel vertonen.
Het ideale productievolk is volgens mij: een goed volk met een broedkamer vol broed en dan bij dracht een honingkamer erop en halen maar. Onze neiging om megavolken te kweken dient geen enkel doel, behalve dat het fijn is voor de varroa.

[Piet Jager]

Hallo Maarten,

Ik denk dat wij op dezelfde golflengte zitten en ik vermoed dat er nog wel een paar meer zijn, die er ook zo over denken en daar ook al mee bezig zijn. Maar hoe krijg je een groter draagvlak voor dit idee?
De meeste imkers denken dat ze dan heel wat moeten inleveren en dat doen ze niet graag uit zichzelf. Of moeten we denken, dat een gestadige drup de steen vanzelf uitholt!?

!Piet

[bee_gurl]

hallo,

dit is niet vervelend bedoeld maar waarom willen zovel mensen dingen terug zoals het vroeger was? als het vroeger beter was waarom is het dan niet zo gebleven? ik begrijp dat jullie het hier nu anders bedoelen, maar dit wou ik toch even kwijt.

doei doei

marjolijn

zoem zoem zoemetje ik ben een bij ik zoek een bloemetje

[Frans vanTongeren]

Hallo Maarten, Piet en Bee Gurl,

Op 17-08-2000 schreef ROMEE VAN DER ZEE het volgende stukje:
(This message was distributed by the mailing list vbbn_zoem-L)
*
DONKERE BIJEN

Van verschillende kanten is mij de afgelopen tijd voorgehouden dat het
onmogelijk is de zwarte bij van weleer terug te kweken. Daar ben ik het van harte mee eens. Maar een aangepaste zwarte bij aan de huidige Europesche habitats is natuurlijk heel goed mogelijk.
Een denkfout die hierbij vaak gemaakt wordt is dat daarvoor een uitgekiend selektieprogramma noodzakelijk is, en dat het oorspronkelijk uitgangsmateriaal ontbreekt.
Dat valt echter te bezien. Er zijn vele voorbeelden van doorgekweekte dieren die na hun ontsnapping aan mensenhand, in een ongecontroleerde omgeving, en binnen enkele generaties, weer terugkeerden tot de oervorm. Het is natuurlijk ook voorgekomen dat dergelijke dieren het loodje legden, omdat zij zich niet meer konden handhaven zonder mensen.
Bij bijen mag verwacht worden dat in Nederland/Belgie de zwarte bij in volle glorie terugkeert, als gestopt zou worden met het experimenteren met, en verder ontwikkelen van, bv Buckfast, Carnica en andere bijenrassen. Het uitgangspunt kan heel goed het huidige, vaak smalend genoemde, vuilnisbakkenras zijn. Linde Kroes heeft enkele jaren geleden in de omgeving van Utrecht op een groot aantal
bijenstanden de cubitaalindex gemeten. Die bleek nog verrassend goed te voldoen aan de apis m. m. standaard.
Ook Golz, de man van de grote achterbehandelingskast, heeft heel interessante zaken geschreven over zijn standbevruchte moeren/volken, die over een reeks van jaren dezelfde kenmerken bleven houden.
Met Job van Praagh had ik tijdens de laatste algemene vergadering van de VBBN een lang gesprek over Amerikaans vuilbroed. Naar zijn mening was de besmetting in Nederland lager omdat op de gemiddelde bijenstand nog veel apis m. m. eigenschappen aanwezig zijn.
-
Het zou daarnaast van belang zijn, als imker methoden onderzocht zouden worden, die niet uitgaan van optimale honingproduktie, maar van natuurbehoud. Met dit laatste bedoel ik het met zo min mogelijk ingrijpen ondersteunen van het voortbestaan van bijen in de verschillende Nederlands/Belgische habitats. Ik ben er bovendien van overtuigt dat daarmee meer jeugdige imkers voor de imkerij te winnen zijn, dan met honingproduktie.
-
Mijn standpunt is gebaseerd op de Nederlandse situatie, waar bijenhouden puur als hobby voorkomt. Ik kan mij goed voorstellen dat voor beroepsimkers opbrengst een hoofdrol speelt, waardoor andere keuzes gemaakt moeten worden.

Romée
Het is natuurlijk vervelend dat al die mensen die het hier helemaal niet mee eens zijn, nou net degenen zijn met wie je zo leuk over bijen kunt praten.
Sterker nog dat ik zo ontzettend veel moeite moet doen om niet net zo te denken als zij.
*
(Fr.: zo neem ik Romee weer wat werk uit handen!)

[Piet Jager]

Leuke reactie, Marjolijn
Recht uit je hart!


Het is echter een groot misverstand, dat vroeger alles beter was. Vroeger was anders! Elke tijd kent z’n goede en minder goede kanten. Wat goed is en wat minder goed is, is vaak subjectief en draagt altijd een tijdgebonden karakter. Daarom is elke tijd aan verandering onderhevig. Niets is statisch. Men gaat er echter vaak ten onrechte vanuit, dat elke verandering ook een verbetering is. En daar zit hem nou net de kneep.


Nu op een wat filosofische manier!

In elke tijd trachten wij, eindige wezens, naar ons beste, maar beperkte en wankele vermogens, de waarheid in woorden te formuleren. Maar wat voor één generatie een vitale vorm is, kan voor een volgende generatie een hindernis zijn. De Waarheid is tijdloos en onveranderlijk; maar wij moeten haar tijdgebonden en tijdelijke ornamenten onderscheiden en onderkennen.

Maarten en ik kunnen beide generaties bijenhouden misschien een heel klein beetje overzien en hun voor- en nadelen voor ons zelf wat in kaart brengen. Daarbij zoeken wij de goede dingen uit het verleden weer op en kiezen voor een meer natuurlijke en vitale vorm van bijenhouden.

Een hartelijk groet, !Piet

[maartenkleijne]

Imkers kunnen eindeloos van gedachten wisselen over twee onderwerpen:
-lijnenteelt en koninginnekwekerij, met alles wat daarbij hoort tot en met de kwaliteiten van de F1 en F2 standbevruchte kruisingen.
-de bestrijding van ziektes en plagen in het bijzonder de varroabestrijding en de verschillende methodes die daarvoor bedacht worden.
Op het Imkerforum is over deze twee onderwerpen heel veel te vinden. Er wordt heel wat over afgediscussieerd.

Imkers die bewust kiezen voor bastaardbijen (meestal met een hang naar zwarte bijen) zonder varroabestrijding hebben in de praktijk minder te vertellen, hoewel imkers met bastaardbijen waarschijnlijk verre in de meerderheid zijn. Er is gewoon weinig te vertellen over wat je allemaal niet doet.
Er zijn wel een paar dingen aan toe te voegen:
De hang naar een zwarte bij is beslist geen terug naar vroeger neiging. De zwarte bij zoals ie voor de laatste oorlog nog volop aanwezig was is om een aantal redenen niet iets om naar terug te verlangen:
-het was een zwermbij eigenlijk ongeschikt voor de kastimkerij
-het was een nazomerbij vooral geschikt voor de heidedracht die er nu in Nederland veel minder is.
-hij was als kastbij heel gevoelig voor b.v. de tracheemijt.
-hij was opvliegerig, ook al weer minder geschikt voor de kastimkerij, die vraagt om een raatvaste bij.

De veranderende drachtomstandigheden hebben na de oorlog imkers ertoe gebracht massaal '˜vreemde' bijen te importeren en met succes.
De hang naar zwarte bijen is dus voor mij geen terug naar vroeger gevoel, maar de behoefte bijen te kweken die op een natuurlijke manier zichzelf zonder al teveel ingrepen in stand houden en ook nog leuk wat honing voor de imker ophalen.
Zoals Piet aangeeft: waarom wordt er niet een platform gemaakt van imkers die datzelfde doel delen. Dat zou dan toch gaan over de natuurlijke teelt van zwartachtige bastaardbijen, met een eigen resistentie tegen ziektes en plagen. In de laatste nummers van het blad Bijen komen een paar imkers naar voren die geen varroa bestrijden en die ik van het Forum niet kende. Zo'n platform zou de vorm kunnen aannemen van een werkgroep onder auspiciën van de VBBN en beogen informatie en materiaal uit te wisselen en voor derden beschikbaar te maken.

[Frans vanTongeren]

Op 22-01-2000 schreef ik het volgende stukje:
*
EVOLUTIE IS GEEN TOEVALSTREFFER

Hallo Zoemers,
Wim van den Hurk schreef een stukje over wereldbijen en de problemen die dat voor de imkerij kan opleveren.
In 'Trouw' stond een artikel wat een ondersteuning zou kunnen zijn voor het laten evolueren van bijen in het gebied waar ze rondvliegen.
*
Veel moderne biologen denken dat evolutie berust op louter toeval en niet op natuurlijke selectie zoals Darwin, de negentiende eeuwer, schreef. Het blad 'Science' gaf Dawin onlangs gelijk.
De ontwikkeling van nieuwe organismen blijkt niet gebaseerd te zijn op
'genetische drift', maar de ontwikkeling past zich aan de breedtegraad aan, waarop het organisme zich bevindt.
Europese fruitvliegjes reisden als verstekelingetjes mee naar Chili en de spanwijdte van de vleugels paste zich aan. In Europa zijn de vleugels langer en na zes generaties werden ze in Zuid Amerika korter, zoals daar gebruikelijk is met dat soort vliegjes .
Genetisch materiaal blijkt zich in moordend tempo aan te passen aan de
omgeving. Het gaat niet alleen om vliegjes, maar ook over aardappels,
konijnen of stekelbaarsjes in een andere omgeving. De aanpassing geschiedt zeker ook van BINNENUIT en wordt niet alleen bepaald door concurrentie met gelijksoortige dieren ( of planten). Al na zes generaties begint het organisme zich aan te passen.
Wat betekent dit voor onze biekes?
Ik zou zeggen. Doe niet teveel aan vermenging van vreemde elementen met onze landrassen. De nakomelingen beginnen zich van BINNENUIT al direct aan de omgeving aan te passen, waardoor hun oorspronkelijke eigenschappen wat vaag zullen gaan worden. Het lijkt mij beter om door te gaan met de volken op de stand zelf.
Ik houd bij welk volk het beste functioneert qua honingopbrengst, zwermtraagheid en vriendelijkheid en de mindere volken gaan verder met koninginnen van het beste volk. Ieder jaar bezie ik hoe de stand van zaken is en ga door met het volk dat zich het beste in Joppe thuisvoelt.
Wat dacht u van mijn supertrichiliabijenvolk?
Hoe is dat zo gekomen?
Lees bovenstaand stukje nog maar eens door als het u een raadsel blijft.

De groeten van
Frans

[Oude Essink]

In de discussies over rasverbetering, ziektebestrijding en veel dergelijke onderwerpen gaan wij, denk ik, telkens teveel voorbij aan het door ons kunstmatig geschapen verschil tussen natuurbijen en cultuurbijen. Wat goed en nodig is voor de een, kan een ramp zijn voor de ander!
Natuurbijen gaan haar eigen weg. Dat doen zij immers al miljoenen en miljoenen jaren; soorten en rassen ontstaan , passen zich aan en handhaven zich in haar omgeving in eindeloze wisselwerking. Imkers kwamen pas om één minuut voor twaalf kijken op deze planeet en was het maar bij kijken gebleven: wij zijn begonnen de bij naar onze hand te zetten, arrogant als wij zijn te denken, dat wij met onze methoden en middelen de natuur een handje kunnen 'helpen'