Steeklustige bijen.

[lamheuv]

Onlangs verscheen het juni nummer van het '˜Buckfast bulletin'.
Op blz. 104 begint een artikel getiteld '50 jaar zwermverhinderen d.m.v. de Aalster methode nader bekeken'.
Wie de schrijver is, wordt niet vermeld. Misschien dhr. A.H. Hendriks ?
Aan het eind wordt wel een interessante internetpagina van de '˜Teeltgroep de Liemers' opgegeven, t.w.
http://home.hccnet.nl/ah.hendriks
In het artikel wordt de volgende vraag gesteld : Waar komt de verhoogde stekerigheid van onze landsbijen vandaan ?
Men denkt aan een verkeerd of onvolledig toepassen van de zgn. Afleggersmethode.
Als een aflegger is gemaakt gaat het hoofdvolk doppen trekken.
Als die gesloten zijn worden alle doppen op 1 na gebroken: het zgn. op 1 dop zetten.
Of men wacht op het tuten en het kwaken. In dat geval worden alle doppen (inclusief de kwakers) gebroken, want er loopt immers al een jonge moer in het volk.

Maar tegenwoordig laat men een aantal moeren in het volk los met het gevolg dat die, in een soort van koninginnenarena voor hun leven moeten vechten. De sterkste overwint.

Maar is de sterkste ook de beste? Waarschijnlijk wel de agressiefste !

Zelf hebben we 1 kast waar op deze wijze de bijen aan hun moer zijn gekomen.
Inderdaad was dit een voortsnellend en onrustig, stekerig volk.
Vorige week hebben we de moer naar de bijenhemel gestuurd en een zachtaardige F1 Buckfast moer ingevoerd met een waspatroon.

Met 14 dagen zullen we zien hoe het er bij staat.

M.vr.gr. Elze Lammerts.

[Piet Jager]

Dag Elze,

Ik laat al 30 jaar mijn bijenvolken zwermen. Dat vind ik een groot feest. In de 1e nazwerm zitten soms meerdere moeren, die al worden afgestoken voor dat ze ('s avonds) op de kast gaan.

In de korfteelt deed men eerder niet anders. De 1e nazwerm was de opzetter voor het volgend jaar. (Een beetje imker hield wel van een beetje steeklustig volk, want dat waren veelal ook goede haalbijen)

De agressieviteit (nestverdediging) wordt mede bepaald door de vele volken op een rij. De concurrentie positie en de roverij spelen daarin mee. Ook het vele kijken in de kasten maakt een volk alert en prikkelbaar, maar het moet uiteraard ook in de genen zitten.

!Piet

[Romée van der Zee]

Dag Elze,
Het artikel waar je de informatie aan ontleent ken ik niet.
De vraag "Waar komt de verhoogde stekerigheid van onze landsbijen vandaan" is interessant. Het veronderstelt dat er nog steeds landbijen zijn, en dat de stekerigheid hoger is dan vroeger. Wordt daar ook een bron van gegeven? Of wordt bedoeld de stekerigheid van de huidige 'bastaard'bijen.
Zoals vaker op het imkerforum beschreven, en laatst nog in Beeworld, is dat het gevolg van hybridisering. De verspreiding van Buckfast en Carnicavolken heeft geleid tot hybriden. Hybriden hebben een verhoogde steeklust.

Volgens de onbekende auteur van het artikel ligt de oorzaak in het feit dat jonge koninginnen met elkaar een strijd van leven of dood met elkaar aangaan. Daardoor zou de meest agressieve koningin een selectievoordeel hebben. Daarbij wordt aangenomen dat agressie gelijkstaat aan verhoogde steeklust. En bovendien dat de prikkel voor werksters om het nest te verdedigen dezelfde is als de prikkel voor een koningin om haar concurrent uit te schakelen.

Hoe gaat het echter in werkelijkheid, als er verschillende jonge koninginnen in een volk rondlopen. De eerste gevechtsronde is de meest agressieve. De kans op dood is dan het grootst. Jonge koninginnen hebben echter een interessant verdedigingsmechanisme. Ze kunnen een rectale geurstof verspreiden die ertoe leidt dat er een gevechtspauze optreedt. In tweederde van de eerste gevechten gebeurt dat ook. In die tijd kan de bedreigde koningin zich uit de voeten maken. Gevechten met deze geurstof worden gekenmerkt door een `niet oplopende agressie` . Dat leidt er bovendien toe dat werksters zich niet met het gevecht bemoeien. De meest agressieve koninginnen, die niet sproeien maar vechten, verdwijnen daardoor het eerst van het strijdtoneel. Het is de meest slimme dame die uiteindelijk overleeft. Het is ook een overlevingsbelang voor het hele volk dat de koningin ongeschonden uit de strijd komt.
(informatie ontleend aan: Insectes Sociaux, 47 (2000) 21-26, Effect of Spraying by fighting honey bee queens on the temporal structure of fights, door, Bernasconi, Ratnieks, Rand)

De stelling uit het Buckfastblad is dus niet juist. Er is meer te zeggen voor het omgekeerde.
Romée

[Piet Jager]

Het veronderstelt dat er nog steeds landbijen zijn, en dat de stekerigheid hoger is dan vroeger

.

Ja, maar er zijn bijna geen 'landimkers' meer met de geur van lemoenen, maar wel veel 'kantoorimkers' met aftershave, etc. Ook hadden de 'landimkers' een veel dikkere huid, hadden vaak minder stress en droegen kleding van natuurlijke materialen. Zij rookten vredig een stompje sigaar, waren veelal onthaast en hadden geen last van statische electriciteit, die veelal wordt opgewekt door onze vele kunststoffen. Ook werden bij de korfteelt (vaste bouw) de volken veel meer met rust gelaten dan bij de kastteelt (losse bouw)

!Piet

[wilde]

Elze,
Als lid van de BBV-imkervereniging krijg ik uiteraard ook het periodieke blad met het artikel waarnaar je refereert. Het is mogelijk van de hand van ene A.H. Hendriks, maar dat blijft wat onduidelijk. Teeltgroep de Liemers geeft nadere informatie en die ondersteunt kennelijk deze theorie. Het is mijns inziens klinkklare onzin en op geen enkel wetenschappelijk onderzoek gebaseerd. Ik ben overigens geen voorstander van de zg. Aalster methode, die de boosdoener zou zijn. De verklaringen die Romée en Piet geven, lijken heel wat plausibeler.

Overigens zijn mijn Buckfastbijen ook behoorlijk stekerig. De afkomst is van diverse erkende telers in de loop der jaren. Het is zelden bij mij een echt zachtaardige bij. Thuis in de beschutte stal gaat het nog het best. Dan kan ik ze met alleen waternevel goed behandelen. In het open veld zijn het steekduivels, die met honderden tegelijk soms op mijn vizier afketsen en de manchetten van mijn handschoenen voorzien van tientallen angels. Ook de omgeveing van de kasten wordt 'bewaakt'. Ik moet snel zijn met mijn imkerpak aantrekken, want ze hebben me snel gevonden op enkele tientallen meters afstand van de kasten. Soms laat ik de auto op 200 meter afstand op de weg staan. Als ik dan terugloop, gaat dat beslist niet bijenvrij. Sommige vliegen de gehele afstand mee.

Groetend, Albert

[croy]

Van de rasbijen buckfast en carnica is bekend dat bij doorteelt de bijen agressief kunnen zijn. Ook deze bijen gaan zwermen en kruisen zich met het Hollandse VB ras. Dit zal ongetwijfeld zijn uitwerking op de Hollandse bij hebben. Ik weet dat er goede imkers zijn die er voor zorgen dat de bijen niet zwermen, maar ik heb dit jaar toch al 4 carnicazwermen geschept. Verder zullen de darren ook paren met de Hollandsche bij waardoor mogelijk agressieve bijen ontstaan. Het is niet mijn de bedoeling om de rasbijen in een verdomhoekje te plaatsen, maar deze zullen ongetwijfeld een uitwerking op de Hollandse bijen hebben.

Onlangs verscheen het juni nummer van het '˜Buckfast bulletin'.
Op blz. 104 begint een artikel getiteld '50 jaar zwermverhinderen d.m.v. de Aalster methode nader bekeken'.
Wie de schrijver is, wordt niet vermeld. Misschien dhr. A.H. Hendriks ?
Aan het eind wordt wel een interessante internetpagina van de '˜Teeltgroep de Liemers' opgegeven, t.w.
http://home.hccnet.nl/ah.hendriks
In het artikel wordt de volgende vraag gesteld : Waar komt de verhoogde stekerigheid van onze landsbijen vandaan ?
Men denkt aan een verkeerd of onvolledig toepassen van de zgn. Afleggersmethode.
Als een aflegger is gemaakt gaat het hoofdvolk doppen trekken.
Als die gesloten zijn worden alle doppen op 1 na gebroken: het zgn. op 1 dop zetten.
Of men wacht op het tuten en het kwaken. In dat geval worden alle doppen (inclusief de kwakers) gebroken, want er loopt immers al een jonge moer in het volk.

Maar tegenwoordig laat men een aantal moeren in het volk los met het gevolg dat die, in een soort van koninginnenarena voor hun leven moeten vechten. De sterkste overwint.

Maar is de sterkste ook de beste? Waarschijnlijk wel de agressiefste !

Zelf hebben we 1 kast waar op deze wijze de bijen aan hun moer zijn gekomen.
Inderdaad was dit een voortsnellend en onrustig, stekerig volk.
Vorige week hebben we de moer naar de bijenhemel gestuurd en een zachtaardige F1 Buckfast moer ingevoerd met een waspatroon.

Met 14 dagen zullen we zien hoe het er bij staat.

M.vr.gr. Elze Lammerts.

[lamheuv]

Hallo,
Romee, een interessant onderzoek beschrijf je daar, over de strijd die de verschillende moeren voeren in een kast. Is er meer te lezen oover dit onderzoek ?
Inderdaad wordt er geen bron vermeld in het stukje, Albert. Men is, denk ik, afgegaan op een gevoel.
Piet het lijkt of je het artikel hebt gelezen. Je 2e reactie bevat, denk ik, een hoop waarheid.
Albert, eens heb ik horen beweren, dat bij een eenzijdige maaltijd (dracht) de bijen agressief worden.
Wat ik opmerk bij het werken met de bijen, is, dat ze een hekel hebben aan schokken en mijn adem, als ik het raampje door mijn leeseindjes wat beter wil bekijken.
M.r.gr. Elze Lammerts.

[Frans vanTongeren]

Dag Elze,
Je schreef:
Wat ik opmerk bij het werken met de bijen, is, dat ze een hekel hebben aan schokken en mijn adem, als ik het raampje door mijn leeseindjes wat beter wil bekijken.
Dat klopt, bij mijn weten!
Bijen communiceren via geuren en trillingen; als je daar dus geen aandacht aan geeft en als een olifant door hun porseleinkast stampt, wordt je weggestoken.
Die geur is me via de tv bijgebleven.
In Amerika waren ze bezig met het opruimen van agressieve killerbee-nesten.
De bestrijders waren uitgerust met pak en mondkapje waar een slang aan was bevestigd van drie meter lang. Hun adem (hun geur dus) werd zodoende niet door de bijen opgemerkt.Het verwijderen ging redelijk.
Daarna gingen ze zonder slang te werk en je zag een omslag van 180 graden bij de bijen.

[Piet Jager]

Albert,

1. Als ik dat zo lees over jouw 'beekeeping' dan denk ik: 'De honing wordt duur betaald'. Onder het standbeeld in de haven van Urk, dat uitziet over het water, staat: 'De vis wordt duur betaald' Vissers en imkers lijken wat dat betreft wel op elkaar.

2. Als ik dat zo over die Buckfastbijen van jou lees, dan denk ik: 'M'n beste man, maar dat zijn ook geen Buckfastbijen, maar 'Broekvastbijen' (cq F-16). Als broeder Adam dat zou lezen, zou hij zich omdraaien in z'n graf.

3. Toch bewonder ik jouw beekeeping en weet wat je telkens opnieuw moet doormaken. Gelukkkig ligt die tijd ver achter mij. Ik heb weleens hardop gesmeekt: ' Verlos mij van de bijen, Heer!' en toch ga je de volgende dag gewoon weer verder. Ja, vissers en imkers, een volk apart!

!Piet

[Ed Pieterse]

Stekerigheid en koninginnen.

Al een paar keer heb ik meegemaakt dat er twee koninginnen op hetzelfde raam liepen. Als je dat zo meemaakt, dan haal je snel een van de twee er af en denkt dan even kijken wat de mooiste is en de andere gaat in een kooitje voor reserve of gaat naar de eeuwige drachtvelden.
Maar vorig jaar zag ik dat weer. Een oude en een jonge koningin, dus de oude moer ging niet zwermen toen de dop van nieuw gesloten was en liet de jonge moer gewoon uitkomen.
Toevallig deze week 2 moeren per ongeluk in 1 kooitje gedaan, maar geen gevecht. Snel een 2de kooitje gepakt en het ging goed.
Nu heeft een pas uitgelopen koningin nog geen speciale geur zegt men, dus dat kan ook een reden zijn, maar daar heb ik mijn twijfels over.
Dus wat Romee aanhaalde :

Daardoor zou de meest agressieve koningin een selectievoordeel hebben. Daarbij wordt aangenomen dat agressie gelijkstaat aan verhoogde steeklust.

Dit kan waar zijn volgens mij, maar ik heb er eigenlijk nooit niets over gelezen.

Er wordt ook wel beweerd dat als men twee koninginnen in een kast vind, dat een teken van zachtaardigheid is.
Vroeger toen ik pas begon te imkeren heb ik wel eens 2 koninginnen die net uitgelopen waren in een jampotje gedaan en dat was onmiddelijk vechten. Dat was met de gewone Hollandse stekertjes. Bij Carnica's en Primorsky's ligt dat toch echt anders lijkt wel.
De zwermneiging en stekerigheid hebben bij de Primorsky's een verband lijkt wel. Ik heb nog nooit een zwerm van een Primorsky gezien en toch zetten ze doppen aan (die ik trouw wegbreek, maar ik ben er wel eens een vergeten). Dan zie je dat de oude koningin rustig tussen de aangette en soms gesloten doppen doorloopt. En soms zie je uitgelopen doppen en de oude koningin loopt toch in de kast en schijnt eventuele gevechten altijd te winnen.
Toch verdwijnen er ook Primorsky koninginnen en dan kan je het hebben dat je de koningin niet ziet en toch eitjes ziet. Al gauw denk je dan ze zit er toch in, je breekt de doppen weg en kast dicht.
De volgende keer geen eitjes en veel doppen. Als je alles zuiver wil houden van ras haal je die doppen weg, maar het zou interessant zijn de kast eens zijn gang te laten gaan.

Ed Pieterse