Taak en werkverdeling in een bijenvolk

[Romée van der Zee]

Haalbijen verzamelen nectar, propolis en water. Terug in het nest worden deze substanties uitgekotst en overgegeven aan bijen die gespecialiseerd zijn in de aanname. Vervolgens zijn er bijen die zich bezighouden met opslag. Stuifmeel wordt door de haalbijen direct naar de opslagcellen gebracht. Het zou te ingewikkeld zijn om de met nectar tot een bolletje geknede pollen over te geven aan aanneembijen. Voor beide poten zou er dan tegelijk een bij beschikbaar moeten zijn.
Propolis is een uitzondering. Dit wordt immers ook opgeslagen in het stuifmeelkorfje. De behandeling is er dan ook naar. Haalbijen met propolis moeten vaak uren, tot een hele nacht wachten voor zij van hun last af worden geholpen. Zelf kunnen ze het niet, waarschijnlijk omdat het te kleverig is.
Als er geen aanneembijen voor nectar of water beschikbaar zijn, wordt tijdverlies vermeden doordat de haalbijen actief gaan werven bij rondlopende exemplaren met de bedoeling dat deze zich ook tot aanneembij specialiseren. Duurt dit te lang, dan verandert de haalbij van specialisatie, en schoolt zich om tot aanneembij.
Ondanks deze flexibiliteit zou goed beseft moeten worden wat de gevolgen zijn van ingrijpende bedrijfsmethoden op de onderling goed afgestemde, efficiënte werkverdeling in een bijenvolk.
Door Anderson is over taakverdeling bij uiteenlopende insecten veel geschreven. (o.a. insectes sociaux 46, 1999)