Ambrosiushoeve / PPO-bijen en "ons" geld, deel 2

[henkvanderscheer]

Ambrosiushoeve wordt PPO-bijen

Werkzaamheden Ambrosiushoeve (en CAD voor de Bijenteelt)
In de zomer van 1949 kwam de proefbijenstand onder de naam Ambrosiushoeve in bedrijf onder leiding van de Rijksbijenteeltconsulent Ir. Mommers. In februari 1951 werd de Ambrosiushoeve officieel geopend door de directeur van het Ministerie van Landbouw.
Vanaf het begin werd een drachtplantentuin ingericht. Het onderzoek richtte zich in eerste instantie op diverse zaken: bijenteeltmethoden, kasttypen, bestuiving, tracheemijt, enz. Gaandeweg werd bestuiving steeds belangrijker. Daarin lag en ligt dan ook het grootste economische belang van de bijenhouderij in Nederland.
Ir. Mommers (en zijn latere opvolgers) had(den) in feite twee petten op: Directeur van de Ambrosiushoeve en Rijksbijenteeltconsulent. In die laatste hoedanigheid gaf de consulent voorlichting en werden bijenteeltleraren opgeleid. Met de totstandkoming van de Bijenwet in 1947 kreeg hij ook grote bevoegdheden inzake inspectie ten aanzien van de tracheemijt. Zonodig werden vervoersverboden ingesteld en naderhand werden de mogelijkheden vergroot om onderzoek aan de tracheemijt te doen. Die "tweede pet" werd later uitgebouwd tot het Consulentschap in Algemene Dienst (CAD) voor de Bijenteelt. Bij dat consulentschap waren o.a. drie "assistenten" (de latere bijenteeltvoorlichters) in dienst voor de voorlichting en de inspectie en ook was er een leraar in algemene dienst voor de inspectie op het onderwijs in de bijenteelt. Dat onderwijs (imkercursussen voor beginners en gevorderden) werd gegeven door bijenteeltleraren veelal in samenwerking met de imkerorganisaties. Die cursussen werden gesubsidieerd door de directie Landbouwonderwijs van MLNV.
Het tuinbouwproefstation Ambrosiushoeve en het CAD werkten uiteraard nauw samen. Dat de werkzaamheden van de Ambrosiushoeve onder de tuinbouw werden gerangschikt, heeft te maken met het belang van bestuivingsonderzoek bij vooral tuinbouwgewassen.
Bij de grote reorganisatie van de voorlichtingsdienst in 1990 verloor de directeur van de Ambrosiushoeve zijn functie van consulent. De regionale, bedrijfsgerichte voorlichting werd overgedragen aan de verzelfstandigde landbouwvoorlichtingsdienst DLV. De drie bijenteeltvoorlichters kwamen zodoende in dienst van de DLV en werden na een paar jaar wegbezuinigd. Het landelijke werk van de consulentschappen ging op in het Informatie- en Kenniscentrum voor de Akker- en Tuinbouw (IKC-AT), nu Expertise Centrum Landbouw van MLNV (EC-LNV) genoemd. Zo ging bijvoorbeeld Ing. C.C. Smeekens daardoor over naar dat IKC-AT. Ook die bijenteeltvoorlichtingsplek is recent opgeheven door de overgang van Ing Smeekens naar PPO-bijen waar hij als onderzoeker verder gaat. Voorlichting en praktijkonderzoek werden zo weer van elkaar gescheiden en daarna is de rijksvoorlichting voor bijenteelt geheel verdwenen. Inmiddels werd bij andere sectoren een aanzienlijk deel van de voorlichting ook verzorgd door particuliere voorlichtingsbureaus en deed betaalde voorlichting zijn intrede.

Door de overheid opgelegde veranderingen bij de Ambrosiushoeve
Vanaf omstreeks 1980 kwam er verandering in het denken van de overheid over de hulp aan de land- en tuinbouwsectoren. Het "OVO-drieluik" was niet langer heilig voor MLNV. De sectoren dienden voor 50% te gaan meebetalen aan het onderzoek. Met veel gemor ging de georganiseerde bijenhouderij in stappen accoord. Uiteindelijk werd in 1995, als laatste van de tuinbouwproefstations, ook voor de Ambrosiushoeve zo'n constructie bereikt en gingen fruitteelt, glasgroenteteelt en bijenhouderij gezamenlijk voor 50% meebetalen. Als gevolg daarvan betalen we nu € 4,54 (zijnde het niet geïndexeerde bedrag van f 10,--) per imker aan de Ambrosiushoeve. Tegelijkertijd verdween het "routine" onderzoek naar ziekten in bijenvolken en oorzaken van bijensterfte naar de Veterinaire Dienst (en die bakte er niets van, zodat later die taak weer terug kwam). Ook werd gedacht aan verhu