Condens in de winter.

[Els Kleijnendorst]

Tijdens het bewerken van het Groentje van november 1929 kwam ik een artikel tegen van de lezing die dhr H.A. Beil (een zeer bekend en ervaren imker in die tijd) gehouden heeft ter gelegenheid van de 7e Imkersdag in Utrecht, met als onderwerp 'Het inwinteren der bijen'

[heidecap]

Goedenavond, Els,

ik hoop dat je het me niet kwalijk neemt dat ik reageer.
Ik vind jouw vraagstelling namelijk interessant. Echter, ik zie zelf helemaal niets in optie 1 en 3. (waarom jij wel?)
Realativeer dit vraagstuk nou eens aan de natuur. In een holle boomstam gaat de kap er ook niet af !
Of, gebruiken de bijen de condens van een gekunsteld plastiek platje? : nee toch!, zie vliegen uit om water te halen...

Maar, waar het mij vooral om te doen is, is dat ik de vraagstelling van de heer Beil totaal nergens op vind slaan. Hij kan dan wel bijna een eeuw geleden erg gerespecteerd zijn, maar waarom maakt hij zich zorgen over vocht wat op de wintertros valt ?????????????????????????????????????????
Vanavond heb ik mijn dochter naar bed gebracht. Helaas viel er veel drinkwater (vocht) op haar pyama. Ik maak me echter totaal geen zorgen !
M.a.w. ik vind dit door meneer Beilen een "bedacht onderwerp"

Enkel mijn mening ... groeten, Thomas

[wilde]

Dag Els en Thomas,
De opmerkingen van de heer Beil moeten in zijn tijd en dan met name het toenmalige klimaat gezien worden. De winters waren toen gemiddeld veel strenger. Men dekte in de winter de volken toe. Daartoe werden ze dicht tegen elkaar aan gezet. De tussenruimten werden met mos en stroo opgevuld en er overheen nog een stroo-, riet- of turfdek.
De bodems hadden geen gaasopeningen om te ventileren. Ze waren dus niet alleen beducht tegen vocht maar zeker ook tegen kou.

Als je zo je volken inwintert, zal er veel condens gevormd worden, vooral als de bijen de binnentemperatuur verhogen als ze broed hebben. Dan wordt het verschil tussen binnen- en buitentemperatuur immers hoger en komt er meer condens.
Wij hebben dat voor een belangrijk deel opgelost door de bodem te voorzien van ventilatieopeningen, gaasbodems e.d. Bij mij staan die bij de meeste kasten zomer en winter open. Dan is er veel minder condensvorming, maar het is niet geheel weg. De condens zit bij mij meestal boven de dekplank in het deksel.

In de tijd van Beil (100 jaar geleden) gebruikte men nauwelijks dekplankjes, maar meer dekkleedjes. Sommigen doen dat nu nog, maar in mijn buurt heb ik het nooit gezien. Een dekkleedje zal waarschijnlijk het voordeel hebben dat het vocht beter afgevoerd wordt dan bij een plank van multiplex. Het hout dat ze voor de kast gebruikten was merendeels vuren en grenen. Dat neemt ook wat vocht op. Multiplex neemt nauwelijks vocht op en de condens loopt dus over de wand naar beneden. Dat kenden ze dus ook niet.
Kortom, de situatie was verschillend en ik denk dat bodemventilatie momenteel voldoende is om een goed kastklimaat te hebben voor de bijen.
Groetend, Albert

[Els Kleijnendorst]

Albert en Thomas,

Punt 1. mijn volken zitten allen in red ceder kasten, de schuiflades gebruik ik nooit, alleen beschik ik niet over overdekte bijenstallen en zijn de kasten in de winter slechts afgedekt door wat golfplaten. Regen en wind hebben dus een redelijke invloed op de kasten. Hierdoor is er na de winter bijna altijd enige schimmelvorming op de buitenste kantramen in de bovenste broedkamer te vinden. Niet ernstig, slechts zichtbaar door een grijzige waas over deze raten, maar te veel om te negeren. Je wilt immers niet dat deze schimmelsporen in je volken gaan circuleren als de bijen de raten weer in gebruik gaan nemen. Dit heb ik altijd opgelost door in het najaar op deze plaatsen oude raat in te hangen, raat die toch voor vernietiging in aanmerking kwam.

Ondanks dat Beil's aanwijzing 100 jaar oud is, lijkt het mij toch het proberen waard om 's winters in plaats van het dekglaasje een vochtdoorlatend én warmte binnenhoudend materiaal op deze opening aan te brengen en hiermee het vocht uit de bijentros de gelegenheid te geven te ontsnappen. Vandaar dat ik graag wil weten of iemand hiermee ervaring heeft.
(Ik doel niet op die vieze dekkleedjes die de dekplank vervangen, toen ik met imkeren begon gebruikte mijn bijenteeltleraar ze nog, vieze smerige stukken vloerkleed waren het, die stijf stonden van de bacteriën en waarin ook de wasmotten een prettig onderkomen vonden.)

Punt 2. Houten dekplank met glasplaatje. Bijna iedereen heeft ze, ze liggen ook op al mijn volken, maar wat is in de winter de meerwaarde hiervan? Behalve ervoor te zorgen dat de bijen er aan de bovenzijde niet uit kunnen.
Thomas; waarom verkies jij deze optie?

Punt 3. Bijen schijnen wel de condensdruppels onder het stukje plastic te gebruiken. Het voordeel is dus dat ze de kasten in het vroege voorjaar niet, of in ieder geval minder, uit hoeven. Er moet natuurlijk wel broed in het volk aanwezig zijn, om er voor te zorgen dat de druppels ook werkelijk worden verzameld. Anders bevorder je juist vocht en schimmelvorming op de middelste raten.

Wellicht is een combinatie van punt 1 en 3 een optie: eerst een dik stuk vilt op de voeropening, om dit ca februari te vervangen door het plastic.

Wat denken jullie, zullen de bijen hiervan profijt hebben?

Els

[Minne Bonnema.]

Met het onderwerp 'condens in de winter 'likt het wel of de discussie, dekkleedje contra dekplank weer eens oplaait. Volgens mij komt Albert nog het dichts bij de waarheid. Wat Els ten berde brengt, rooit kant nog wal Als voorbeeld het citaat:
>>Ik doel niet op die vieze dekkleedjes die de dekplank vervangen<< Een bijenteelt leraar die iets dergelijks ten tonele voert is bij mij op de voorhand al iemand die het slechte voorbeeld geeft en de leerling neemt het in dit geval het klakloos over dat een kleedje niet deugt. De werkelijkheid is dat een goed afdekkleedje aan de bovenkant schoon is en aan de kant welke op de raten rust geheel gekit is met propolis en dus vrij van bacteriën is. De propolis zorgt voor de ontsmetting, daarnaast moet het ook lucht doorlatend zijn.

Citaat >>>'

[patrick]

Beste Els, Zelf heb ik mijn kasten in een caravan staan en ze zijn gemaakt uit triplex en betonplex. ik werk met 11-raams simplex met een verluchtings bodem en varroaschuif. Boven ligt een plastic folie met daarop een voederplank anex bijenuitlaat, daarop ligt een 10 centimeter dikke tempex. Het voordeel van de folie is dat je al heel vroeg op het jaar de bijen kan nakijken zonder dat er een groot warmteverlies optreedt. Ik heb in januarie reeds naar 2 kasten gekeken omdat tijdens de reiniginsvlucht 6 van de 8 kasten dit ik heb zwart zagen van de bijen terwijl er uit 2 kasten bijna geen bij te bespeuren was. Toen heb ik de kast geopend om door de folie naar het volk te kijken en zag tot mijn grote verbazing dat deze 2 kasten nog op 7 en 8 ramen bijen bleken te zitten en er geen condens te bespeuren was, terwijl ze er me voor gewaarschuwd hadden. wel staat in de winter de bodemverluchting volledig open.[;)]

[Els Kleijnendorst]

Minne schreef:

Lijkt het wel of de discussie, dekkleedje contra dekplank weer eens oplaait.

Minne, mijn leraar was juist een enorm voorstander van deze kleedjes, dat vieze vond ikzelf. En het stukje vilt ter vervanging van het glasplaatje kan je zien als een superklein afdekkleedje.[;)]

A, bij onvoldoende boven ontluchting, laat men de varroalade achterwege zodat het volk met een open gaasbodem voldoende frisse lucht krijgt.

M'n lades zijn er permanent uit, weet zelfs niet eens meer waar ze opgeborgen zijn. En ondanks dat komt lichte schimmelvorming op de kantramen voor.

Daarbij is mijn deksel een model van 'Schele ' ooit eens beschreven in het destijds hetende ' Groentje'

[Els Kleijnendorst]

Patric, hoeveel jaar leg je al afdekplastic op je ramen? Leg je het direct op de ramen of met latjes er tussen zodat er voldoende bijenruimte op de toplatten overblijft?
Denk dat het wel veel zal uitmaken of je kasten knus in een caravan (of bijenstal) staan of dat ze de elementen moeten trotseren. Hier in het westen waait het bijna altijd en ook de hoeveelheid regen schijnt groter te zijn dan de rest van Nederland. Denk aan al die overstromingen die we hier in het Westland de laatste jaren hebben gehad.

[patrick]

Els, ik ga nu het vijfde seizoen in met mijn bijen, dus ben ik eigenlijk nog een groentje. Ik gebruik die folie sinds het tweede seizoen en ik heb er eigenlijk alleen maar voordelen mee ondervonden. Ieder jaar had ik beschimmelde kantramen zelfs zonder de folie. Wel heb ik mijn kasten nu allemaal zelf vervaardigd en de aangekochte verkocht. Ik heb de bodem zo gemaakt dat deze bijna uit een volledig gaasoppervlakte bestaat. Daaronder heb ik een aparte varroaschuif bevestigd. Ik winter mijn volken in op 2 rompen en vervang nu de buitenst ramen door vulblokken uit tempex, extra isolatie aan de zijkant omdat dit maar een enkelvoudige wand is van 18 mm.Wel heb ik gemerkt dat de temperatuur in de carvan in de winter ongeveer2 graden hoger is dan de omgevings temperatuur en in de zomer in de volle zon is de temperatuur in de caravan bijna dezelfde dan de omgevingstemperatuur. Ik wil je best een paar foto's sturen als je wil.
In het eertse jaar stonden mijn kasten aan alle weersomstandigheden bloot, enhet heeft me toen toch een hoop beschimmelde ramen en soms een bodem waar het water in stond. Dat idee om met die caravan te experimenteren is ontstaan met het idee om met de bijen te reizen zonder met de kasten te moeten zeulen en daarbij komt nog dat ze veilig staan tegen vandalisme of diefstal waar toch meer sprake van is.Het probleem alleen is kan je dit systeem ook toepassen bij eventuele bestuivingsopdrachten?

[patrick]

Els, Mijn rompen zijn zodanig gemaakt dat ik boven mijn ramen een ruimte heb van ongeveer 8 mm, ik werk met mijn bijen ruimte boven, daardoor blijft de folie ook op voldoende afstand van de bijen.
Nu in winterzit lijkt het wel of ze deze ruimte volledig benutten.