biologisch bijen telen

[gertjan]

Ik vraag mij af wie mij waar kan leren om biologisch bijen te houden? ben benieuwd!
omgevingen Arnhem Kampen Amsterdam

gjk

[Hans van der Post.]

Hoe zie jij biologisch bijen houden? is dit in een kast of korf of en holle boom?
Hans.

[gertjan]

ik een kast

gjk

[Frans vanTongeren]

Dag Gertjan,
Je wilt op een 'natuurlijke' manier bijen houden, denk ik.
Dus geen inseminatie van de koningin; niet willen overlarven en niet willen werken met gecultiveerde rassen.
Puur natuur...zzoals zzzwermen scheppen; dat brengt je bijen dicht-bij!
Imkeren met je handen op je rug..!
Als je dat zou willen, heb ik een jaar-beschrijving voor je van dat natuurlijke omgaan met bijen.

[Hans van der Post.]

Wil Frans niet voor de "voeten" rijden -toetsenbord- [:)]hij heeft ook hier onder de toetsen aardig beroerd klik op de volgende linken staat in het archief van ons forum.
http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.a ... IC_ID=1468

http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.a ... IC_ID=1464
De link hieronder geeft een schema weer; "natuurlijk imkeren". http://www.bijenhouden.nl/pagina/method ... k_piet.asp
Hans

[gertjan]

hardstikke bedankt hans
piet
en frans

zijn er ook cursussen bekend ?
ik heb mogelijk veel interesse !

gjk

[Piet Jager]

Gertjan,

Uit de VBBN sprekerslijst 2005:

W. van Grasstek - "Praktijk van het Biologisch-Dynamisch imkeren"
- "Imkeren in kasten zonder kunstraat".
- "Omschakeling van gangbaar imkeren naar biologisch imkeren,
naar methoden die dichter bij de imme staan".
- Imkeren met de varroamijt zonder chemische bestrijding.
De vergoeding van de kosten in overleg met de spreker.

!Piet

[Apiario-Florin-Brasil]

Gertjan,
Hierbij een reactie van mijn kant, heb mijn visie op het Biologisch-Imkeren in Holland al eens eerder aan het Forum voorgelegd. Dat ging toendertijd in reactie op een biodinamisch (BD) model bijenkast en de term extensief bijenbeheer. Wellicht dat dit je verder kan helpen.

--------------------------------------------------------------------

Reactie: BD-imkeren en extensief beheer, jan 2005

De artikelen van de heer Zjerbic (Biologisch-dinamische bijenkasten) en het extensieve bijenbeheer in Frankrijk van de heer Gooijer moedigde mij aan tot een reactie. Onderstaand een aantal impressies, vragen en opmerkingen mijnerzijds.

Inleiding, vraagstelling
Ik ben zeer onder de indruk van het fraaie bouwsel van DEMETER, prachtige tekeningen en fotos, allemaal zeer indrukwekkend. Twee vragen:

1 - Waarom zo'n dergelijke kast, kan BD-imkeren niet met de gewone bijenkast?
2 - BD-imkeren in Holland? Is dat uberhaubt mogelijk in een land als Nederland alwaar
het gehele landelijk gebied nagenoeg is opgeslokt door de stedebouw, stadstuinen
en industriegebieden.

Het extensief imkeren van de heer Gooijer past in zekere zin in het concept BD-imkeren, immers in Frankrijk is nog vollop ruimte. In het vervolg van mijn betoog zal ik een korte reactie geven op het extensief imkeren, eerst sta ik even stil bij het BD-imkeren.

Regels en richtlijnen voor BD-imkeren
Biologisch-dynamisch imkeren is meer dan het ontwikkelen van een fraaie model bijenkast. Dat zal een ieder duidelijk zijn. De site van DEMETER gaat daar verder op in. Op de site kon ik helaas geen info vinden over de specifike receptuur voor het BD-imkeren. Wellicht dat iemand mij dat nog eens door kan geven.

Voor het mogen produceren van Biohoning alhier in Brasil dient de imkerij een certificaat bij het IBD (instituut voor biologisch-dynamische landbouw) in São Paulo aan te vragen. De inspecties zijn periodiek, onaangekondigd en zeer streng. De IBD is verbonden aan de IFOAM (Int. Federatie Organische Landbouwmethoden) en de welbekende DEMETER.

Bij BD-imkeren gaat het om de volgende aspecten:
- aankoop van specifieke BD-volken of natuurlijke volken
- het niet gebruiken van bestrijdingsmiddelen (dus geen varroabestrijding)
- lokatie van bijenkasten (binnen straal van 3 km geen conventionele teelt)
- bijvoederen van bijenvolken (niet of alleen met bio-suiker)
- het verven van kasten,
- geen gebruik kunstraad of alleen BD-kunstraad
- higiensche voorschriften bij het slingeren, opslaan en verwerken van honing
- periodieke inspecties, analyses, registratie etc

Struikelblok BD-imkeren in Holland
Grootste struikelblok in Holland is de straal van 3km. Nagenoeg geheel Holland wordt platgespoten met bestrijdingsmiddelen. In de nog resterende natuurparken, de vele stadstuinen en randgroenzones haal je veelal de 3km-grens niet. Daarnaast dienen de bijen in Holland de worden ingewinterd met suiker. Dat wordt dus dure biosuiker gebruiken of het volk aan haar lot overlaten. Nog maar niet te spreken van de Varroabestrijding.
Hiermee wil ik overigens niet het enthousiasme ontnemen van mensen die overgaan op BD-kasten. Persoonlijke keuzes, meestal ingegeven door de bezorgdheid en nieuwsgierigheid omtrent het functioneren van het natuur en landschap. Ik geef slechts een wat bredere kijk op het BD-imkeren in zijn geheel.
Biologisch-dynamische honing, maar honing is toch al biologisch?
Een veel gestelde vraag. Inderdaad honing is een natuurproduct. Echter wil men hiervoor 100% (middels een certificaat) garantie hebben dan dient men de bijen in een natuurlijke omgeving te plaatsen (bossen, mangroven, hoogvlaktes etc). Binnen een straal van 3 km rond de kast mag geen conventionele teelt (gebruik van bestrijdingsmiddelen) plaatsvinden.

Oh?! Zit honing uit conventionele gebieden vol met bestrijdingsmiddelen? Nee zo is het ook weer niet! Echter het kan voorkomen dat in de honing enkel (micro)sporen van bestrijdingsmiddelen voorkomen. Om dit voor 100% uit te sluiten kiest men voor de 3 km grens. Oh imkerboer Jan die in het grote donkere bos woont kan dus ook biohoning produceren, ja dat kan! Biohoning zonder certificaat = natuurhoning, simpel!

Verwerking biohoning
Belangrijk punt van aandacht bij de productie van biohoning is het verloop van het productieproces (door de mens beïnvloedbaar traject). Nadat de honing de kast verlaat kan het door onjuist handelen worden besmet met bacteriën en schimmels etc. Bij het verwerken van de honing dient al het materiaal van roestvrijstaal te zijn. Ook het honinghuis dient op en top in orde te zijn.
De aanschaf van roestvrijstalen materialen, de inspectiekosten, het honinghuis etc. maakt het voor imkerboer Jan moeilijk om dergelijke biohoning zelfstandig te kunnen produceren. De oplossing is gelegen in de vrienden van imkerboer Jan. Meerdere imkers die biologische honing produceren, een coöperatie die de benodigde bio-certificaten verzorgt, de honing afneemt en gereedmaakt voor distributie en export.

Biohoning in Brasil
Een dergelijke aanpak vindt plaats in het droge noorden van Brazilië. Enorme vlaktes met natuurlijke dracht zonder enig spoor van conventionele teelt in de omgeving. Gebieden die ongeschikt zijn voor de landbouw worden op deze manier interessant voor het bedrijven van imkeractiviteiten. In bepaalde gebieden is het leven van vele arme sloebers zonder toekomst de afgelopen jaren veranderd in een leven met perspectief. Ze hebben (gratis) cursussen gevolgd, zich aangemeld bij een coöperatie, hebben kasten en volken gekocht met een specifiek krediet en produceren volop biohoning. Zo is een gebied van 500 hectare woeste natuur in staat om duizenden kilos biohoning per week te produceren. Er zijn coöperatie die een capaciteit hebben van 20 ton honing per dag.

Biohoning in mijn omgeving
Hier in Pedra Azul is het produceren van Biohoning nagenoeg onmogelijk. Daarvoor komt binnen een straal van 3 km teveel conventionele teelt voor. Daarnaast zijn de bedrijfskosten door zelfstandige imkers niet op te brengen. Wegen niet op tegen de opbrengst van de honing. De prijs voor biohoning ligt in Brazilië gemiddeld 10 tot 20% hoger dan de reguliere honing. Buiten Brazilië ligt dat beduidend anders, de tussenhandel verdient goud zullen we maar zeggen. Hier kost een potje Biohoning (500 ml) gemiddeld zo'n 4 euro. Wat kost een potje biohoning in Holland? Kijk en vergelijk.

Ik heb twee jaar meegewerkt aan de opzet van een project voor het produceren van biohoning. Een bedrijf toegespitst op de teelt van biologische-dynamische producten. Tijdens het verloop van het project bleek al gauw dat de 3km-grens een onneembare horde was. Bijen houden zich niet aan grenzen, de inspectiedienst wel. Erg interessante periode, ook veel zin en onzin (enorme verschillen tussen kantoortheorie en dagelijkse praktijk) bij het proces van certificering gezien. Leerzaam dat zeker!

Het gebruik van de BD-kast
Ik moet stellen dat de BD-kast wel mijn nieuwsgierigheid heeft gewekt. Daar ons bedrijf ook met agroturisme werkt lijkt het me interessant om een dergelijke kast hier als demonstratie-model te plaatsen. Waar het imkersforum wel niet goed voor is.

Overigens is het idee van die latjes voor mij niet vreemd. Veel mensen alhier op het Braziliaanse platteland doen dat ook. Hebben geen geld voor aanschaf van allerlei tecnologie en materialen zoals kasten,raad en raampjes. Doen het zo natuurlijk mogelijk. Bouwen een simpel vierkante kast van wat planken en resthout, leggen er wat latjes (maat of geen maat) bovenop en zet de kans op een kansrijke plaats voor het invliegen van een zwerm. Deze bouwt vervolgens prachtig uit, elk latje met een enorm stuk raad. Puur natuur. Precies zoals de heer Zjerbic dat op de fotos laat zien.

Het gebruik van de biokalender
Het gebruik van een zogenaamde maankalender, de welbekende zaaikalender is een mogelijkheid om het BD-imkeren meer kracht te geven. Ik zelf heb een viertal maanden met de deze '˜'maankalender'' gewerkt. Voor de hobby kan je er aardig mee uit de voeten, als beroepsimker heb ik zo mijn kanttekeningen. Wat te doen als je volgens de kalender op dag 10 een inspectie mag uitvoeren en het regent een week lang pijpenstelen? Moet je dan maar weer twee weken wachten tot de volgende maandstand. Intussen zwermen je volken af, loopt je kast over van de honing etc etc.

Ondanks de diverse kanttekeningen geloof ik zeker in het effect van een bepaalde maandstand/sterrenstand en het werken met bijen. Door de jaren heen merk ik dat het gedrag van de bijen niet altijd hetzelfde is. Ik merk dat bij bepaalde maanstanden de agressiviteit toe of afneemt. Er speelt meer dan de grootte van het volk, het karakter van de koningin etc etc. Ik ga binnenkort weer over op de maankalender, echter blijf wel met twee benen op de grond, hollandse nuchterheid!

Extensief imkeren
Het zo min mogelijk ingrijpen in het werk van het bijenvolk heeft voor en nadelen, daar is de heer Gooijer het op voorhand al mee eens. Tijdens het drachtseizoen moet je toch eens in de drie weken in de kast/honingkamer kijken. Als deze vol is, slinger de honing en zet er weer een lege bak bovenop. Doe je dit niet dan verlies je opbrengst, bijen worden lui en de kans op zwermen neemt toe. Of dit wel of niet gebeurt hangt af van de sterkte van de dracht, het klimaat en de aard van het bijenvolk.

Het is dus maar zeer de vraag of het extensief imkeren goed is voor de opbrengst. Het kan wel eens zo zijn dat als de heer Gooijer regelmatig inspecteerd het dubbele aan honing had kunnen slingeren. In plaats van 500 kg had hij wellicht 750 kg of 1000 kg kunnen oogsten.

Omtrent het niet gebruiken van koninginne-rooster zijn vele boekwerken geschreven, ook hier in Brasil. Ik zelf gebruik wel rooster, simpelweg omdat ik geen broed in mijn honingkamers wil hebben. Dit vervuild de kwaliteit van mijn honing en dus het krediet bij mijn klanten en de huishoudportomonee. Voor de hobby-imkers liggen de doelstellingen op een ander niveau, die ik uiteraard respecteer.


Groet, Arno